Dereń jadalny – sadzenie, uprawa, pielęgnacja i cięcie

Przyda się jej natomiast nawożenie w sezonem wegetacyjnym nawozami wieloskładnikowymi (nawożenie nawozami zawierającymi azot należy zakończyć najpóźniej w połowie lipca). Roślina będzie też wdzięczna za ściółkowanie podłoża np. torfem lub korą, które ograniczą parowanie wody i rozwój chwastów.

Jarzmianka większa. Uprawa, pielęgnacja, odmiany tej byliny

Jarzmianka większa jest wieloletnia i ładnie kwitnie. Podpowiadamy, jak uprawiać tę roślinę w ogrodzie.

Jeśli posiadamy w ogrodzie cienisty zakątek, z którym nie bardzo wiemy co zrobić, jarzmianka większa (Astrantia major) powinna pomóc nam rozwiązać problem.

Jak wygląda i kwitnie jarzmianka

Jarzmianka idealnie nadaje się na zacienione, wilgotne rabaty, które przez cały sezon zdobi atrakcyjnymi, odziomkowymi, dużymi, głęboko powcinanymi, osadzonymi na długich ogonkach liśćmi. Jarzmianka zakwita wczesnym latem (czerwiec-lipiec, czasem powtarza kwitnienie pod koniec lata). Ma urokliwe, półokrągłe, puszyste kwiatostany, otoczone u podstawy wąskimi podkwiatkami (okrywami), które przypominają wydłużone płatki. W czasie kwitnienia roślina dorasta do ok. 60-90 cm wysokości, ale ma subtelny, ażurowy wygląd.

Ciekawe odmiany jarzmianki

Czysty gatunek jarzmianki rzadko bywa jednak uprawiany w ogrodach (częściej spotyka się go w stanie naturalnym na łąkach i polanach), gdyż dużo bardziej atrakcyjne są jego liczne odmiany ozdobne, różniące się głównie wysokością oraz wielkością i barwą kwiatów. Do ciekawszych należą m.in.

• ciemnoczerwona „Ruby Wedding”,
• biała „Snow Star”,
• ciemnoróżowa „Primadonna”,
• czerwono-bordowa „Moulin Rouge”,
• jasnoróżowa „Roma”,
• jasnoróżowa z biało obrzeżonymi liśćmi „Sunningdale Variegated”
• ciemnoróżowa z pstrymi liśćmi „Star of Magic”.

Z jakimi roślinami posadzić jarzmiankę

Jarzmianka większa w ogrodzie z powodzeniem może tworzyć atrakcyjne kompozycje z innymi roślinami cieniolubnymi, gdyż dobrze wygląda w towarzystwie funkii, bruner wielkolistnych, hortensji, żurawek, bergenii czy paproci.

Ładnie komponuje się też z roślinami preferującymi widniejsze stanowiska jak np. przywrotnik, mikołajek, pysznogłówka, szałwia, naparstnica czy bodziszek, wtedy jednak musi mieć zapewnione stale wilgotne podłoże (więcej światła potrzebują szczególnie odmiany jarzmianki o pstrych liściach).

Roślina doskonale wygląda także w jednogatunkowych grupach na tle trawnika, ogrodzenia lub ściany domu.Wyższe odmiany nadają się też na kwiat cięty i do suszenia, a niższe do uprawy w pojemnikach na balkonach i tarasach.

Uprawa jarzmianki

Jarzmianka większa to jednak roślina nie tylko bardzo atrakcyjna i pięknie kwitnąca, ale też łatwa w uprawie, dlatego nawet początkujący ogrodnicy nie powinni mieć z nią większych problemów. O ile tylko ma zapewnione półcieniste stanowisko i żyzną, próchniczą, stale wilgotną, ale przepuszczalną glebę, dobrze się rozwija i rozrasta, z roku na rok tworząc coraz ładniejszą, gęstą kępę.

Roślina zniesie też bardziej słoneczne stanowiska, ale tylko wtedy, gdy będzie miała zapewnione stale wilgotne podłoże (nie służy jej jednak woda stagnująca w pobliżu korzeni).

Odporność na mróz, choroby oraz nawożenie jarzmianki

Jarzmianka w naszym klimacie jest dostatecznie mrozoodporna, dlatego nie wymaga zimowego okrycia, z wyjątkiem młodych roślin, które przed pierwszą zimą warto osłonić gałązkami stroiszu. Rzadko też pada ofiarą chorób i szkodników, dlatego nie potrzebuje ochrony chemicznej.

Przyda się jej natomiast nawożenie w sezonem wegetacyjnym nawozami wieloskładnikowymi (nawożenie nawozami zawierającymi azot należy zakończyć najpóźniej w połowie lipca). Roślina będzie też wdzięczna za ściółkowanie podłoża np. torfem lub korą, które ograniczą parowanie wody i rozwój chwastów.

Jak rozmnażać jarzmiankę

Rozmnażanie jarzmianki, podobnie jak jej uprawa, także nie jest szczególnie trudne. Rośliny można pozyskać z siewu nasion zaraz po zbiorze (łatwo tracą zdolność kiełkowania) lub przez podział dorosłych egzemplarzy.

Pierwszy sposób jest bardzo efektywny, ale rośliny otrzymane z siewek mogą nie powtórzyć cech odmianowych, dlatego jeśli zależy nam na ich zachowaniu, lepiej pozyskajmy młode rośliny dzieląc rozrośnięte egzemplarze mateczne wiosną lub jesienią.

Sadzonki możemy także kupić u producenta lub w sklepie ogrodniczym i wysadzić je do gruntu wczesną wiosną (marzec/kwiecień).

Dlaczego warto ścinać przekwitłe kwiaty jarzmianki

Uprawiając jarzmiankę warto też pamiętać, że roślina lubi dawać obfity samosiew, dlatego w sprzyjających warunkach może stać się inwazyjna. Aby uniknąć jej niekontrolowanego rozprzestrzeniania się po ogrodzie, powinniśmy ścinać przekwitające kwiatostany, zanim zawiążą zawiązać i rozsiać nasiona. Taki zabieg nie tylko pomoże ograniczyć samosiew, ale też będzie sprzyjał powtórnemu kwitnieniu roślin w drugiej połowie lata.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl

• Kalczyńska przerwała rozmowę. “Wytłumacz się widzom”
• Gwiazda Hollywood na ogarniętej wojną Ukrainie
• Harry Styles spotyka się z modelką o polskich korzeniach? Przyłapano ich!
• Syn słynnego piłkarza ma nowy tatuaż. To. twarz jego żony

Polecane oferty

CENEO.PL

NOWODVORSKI – LAMPA STOŁOWA MONO GU10 – CZARNY – 7706

Wymiary:Wysokość: 40cmSzerokość: 22cm x 14cmGwint/…

CENEO.PL

Zuma Line Lampa stołowa REA biało-złota RLT93163-1GW (RLT931631GW)

Źródło światła: 1 x 60W Rodzaj trzonka: E27 Wysoko…

CENEO.PL

Kaspa Coco 41092102

Nowoczesna lampa stołowa COCO 41092102 abażurowa d…

1 288,71 zł

CENEO.PL

Eglo Solo 1 85104

Informacje ogólneArtukuł: 85104Typ oprawy: lampka …

CENEO.PL

Elstead Lampa stołowa Holmes QZ-HOLMES-TL

Pojedyncza lampa stołowa Elstead Quoizel Holmes z …

CENEO.PL

Kaja Lampka Biurkowa K-Mt-200 Z Serii Kajtek Biała (5901425589857)

Lampka K-MT-200 Konstrukcja lampki jest solidna, p…

Dereń jadalny – sadzenie, uprawa, pielęgnacja i cięcie

Dereń jadalny sięga już coraz większej popularności w Polsce. Głównie za sprawą tego, że jego owoce uważane są jako najzdrowsze na świecie, podobnie jak np. jagody goji. Co najlepsze, obie rośliny idealnie rosną w naszym klimacie. Coraz chętniej jest wybierany na działki, głównie za sprawą małej wielkości krzewu i praktyczności – jest to roślina niewymagająca. Owoce derenia to źródło witamin A, C i P oraz flawonoidów, żelaza, wapnia, fosforu, manganu, miedzi i cynku. Zwalczają cukrzyce, nadciśnienie, miażdżycę i nowotwory. Przeciwdziałają także starzeniu się. Ze względu na takie właściwości jest uwielbiany przez starsze osoby. W tym poradniku wyjaśnimy krok po kroku, jak zacząć uprawiać go w swoim ogrodzie.

Sadzenie

Dereń jadalny nie jest wybredny co do podłoża i zadowoli się zwykłą ziemią w ogrodzie, choć preferuje jest żyzną, próchniczą, przepuszczalną oraz lekko wapienną lub gliniastą o pH=7-7,5. Nie zaleca się stanowiska podmokłego lub o zastoinach mrozowych. Dobrze rośnie na stanowisku słonecznym lub w półcieniu. Dereniowi nie przeszkadza stanowisko wietrzne. Przez pierwsze lata może wydawać się, że nie rośnie. Musi wytworzyć silny system korzeniowy aby ruszyć z pełną siłą, zazwyczaj widać to w 3-4 roku po posadzeniu. Starsze sadzonki nie mogą być już przesadzane w inne miejsce ponieważ mogą tego nie przetrwać, stanowisko musi zostać wybrane z rozwagą. Rozstaw sadzenia zależy od przycinania, ale zazwyczaj derenie sadzi się co ok. 3-4m.

Wybór odmiany: Różnią się np. zawartością cukrów, wielkością owoców czy pestki, plennością, kształtem, kolorem owoców(są odmiany czerwone, prawie czarne i żółte). Natomiast nie jest to kolosalna różnica i każda odmiana jest wyjątkowa. Ciekawymi odmianami są np. ‘ Basia’ , która dzięki garbnikowemu jest idealna na nalewki. ‘ Radost ‘ zawiera dużo prozdrowotnych antocyjanów. ‘ Swietljaczok ‘ ma jedne z największych owoców. Warto wybierać odmiany szczepione, czyli produkowane specjalną metodą, która pozwala zachować oryginalność odmiany. Odmiany z nasion(dzikie) posiadają od nich mniejsze owoce(o połowę), później także pokazują pierwsze owoce. Pierwszych owoców przy wersjach szczepionych można spodziewać się po około dwóch latach od zasadzenia.

Zapylacze: Około 95% odmian derenia jadalnego jest samopylna i nie wymaga drugiej odmiany w pobliżu, aby mogła owocować. Są pewne odmiany które już tych odmian wymagają, ale jest to rzadkość. Jeżeli mamy miejsce w ogrodzie to oczywiście można posadzić dwie różne odmiany kwitnące w podobnym terminie – wtedy nieco zwiększy się plon.

Termin sadzenia i pierwsze przycięcie: Sadzonki można zakupić w dwóch wersjach. Doniczce oraz z odkrytym korzeniem. Derenie bez doniczki można sadzić wyłącznie jesienią i wiosną, natomiast z doniczek także latem. Derenie z odkrytym korzeniem po posadzeniu należy przyciąć, skracając pędy boczne o 1/3. Warto także przy sadzeniu wyciąć połamane lub martwe korzenie, ale nie można robić tego zbyt drastycznie, bo przez zbytnio mocno przycięte korzenie roślina może się nie przyjąć. Termin pierwszego przycięcia gałązek to kwiecień, nawet bezpośrednio po zasadzeniu. Sadząc jesienią należy poczekać z terminem pierwszego przycięcia. Rośliny z donic nie trzeba po posadzeniu przycinać.

Sadzonki derenia jadalnego można zakupić w naszym sklepie drzewka-faworytka.pl. Zapraszamy!.

Nawożenie

Wiosną warto użyć kompostownika, obornika lub innych naturalnych nawozów. To dereniowi w zupełności wystarczy.

Wysoka odporność

Dereń jadalny jest rośliną odporną na mróz i suszę(starsze sadzonki). Jest także dobrze odporny na choroby, gdy jednak się pojawią, to wystarczają podstawowe środki ochrony roślin. Kwiaty derenia, mimo wczesnego kwitnienia, nie przemarzają. Stanowią świetną propozycje dla pszczół po zimowej przerwie.

Cięcie

Derenia jadalnego nie trzeba często przycinać. Wybuduje koronę naturalnie. Warto jednak od czasu wycinać stare pędy, aby pojawiły się młode. Ważny jest także odpowiedni termin, ponieważ inaczej sadzonce możemy zaszkodzić. Cięcie wykonuje się po kwitnieniu, gdy kwiaty “przekwitną”, zazwyczaj w okolicach kwietnia.

Należy wycinać niewielką ilość starych pędów. Skraca się także pędy które słabo owocowały do 3 pąków. Wypuszczą z nich wtedy nowe gałązki, na których w przyszłości będą owoce.

Derenia jadalnego można wyprowadzić w formie krzewu lub niewielkiego drzewa. Docelowa wysokość i szerokość derenia to ok. 3-5m, rośnie jednak słabo, dopiero po wielu latach dorośnie do tych rozmiarów. Wysokością można manipulować także poprzez cięcie – gdyby sadzonka w przyszłości była zbyt duża, a zbiór byłby utrudniony. Niektórzy formują także z nich żywopłoty. Wtedy należy skrócić wszystkie sadzonki po posadzeniu do równej wysokości. Przycinanie w formie żywopłotu oczywiście ograniczy wielkość plonu.

Estetyka derenia

Dereń jadalny jest coraz chętniej sadzony ze względu na walory ozdobne. Wczesną wiosną jest obsypany małymi, żółtymi kwiatami, jeszcze przed liśćmi. Następnie pojawiają się błyszczące, zielone liście które jesienią przebarwiają się na pomarańczowo.

Do czego wykorzystać owoce derenia?

Owoce mogą być jedzone na surowo, najlepiej smakują jednak po uprzednim przemrożeniu. Mają cierpki smak, jest to jakby połączenie żurawiny i wiśni. Oprócz słynnej najlepszej nalewki “dereniówki” z owoców derenia wykonuje się dżemy, konfitury, nadzienia do cukierków, soki, syropy i likiery. Można je także suszyć, aby zimą robić herbatki. Ciekawą opcją są także “fałszywe oliwki”. Zbiera się wtedy zielone owoce i kisi podobnie jak oliwki lub ogórki.

Dereń jadalny zaliczany jest do najzdrowszych owoców świata. Jego uprawa jest dostosowana pod osoby pracujące, ponieważ nie wymaga zbyt wiele uwagi.