Czosnek olbrzymi – opis, sadzenie i uprawa
Idealnym stanowiskiem do uprawy tej rośliny będzie słoneczna lub nieco zacieniona rabata o przepuszczalnej i żyznej glebie. W miejscach zacienionych czosnek nie zakwitnie lub będzie kwitł bardzo słabo. Odczyn gleby powinien być obojętny lub lekko zasadowy. Tuż przed posadzeniem czosnku ziemię należy dokładnie spulchnić, co pomoże mu lepiej się przyjąć. Podłoże, w którym posadzimy cebule nie może być podmokłe, ponieważ będzie to prowadziło do ich szybkiego zamierania. Najlepszym terminem sadzenia rośliny jest okres jesienny – od września do października. Cebulki sadzimy bezpośrednio do gruntu na głębokości około 20 cm w rozstawie co czterdzieści centymetrów. Czosnek może z powodzeniem rosnąć przez dwa lub trzy lata na jednym stanowisku.
Orzech włoski – odmiany, sadzenie, uprawa, nalewki
Wiele względów przemawia za tym, aby w ogrodzie znalazł się również orzech włoski. Z biegiem lat tworzy gęsty dach liści, pod którym można w upalne dni znaleźć chłód. Jego zapach odstrasza uciążliwe komary. Przede wszystkim warto jednak posadzić to drzewo ze względu na smaczne i zdrowe orzechy.
Orzech włoski (Juglans regia) zadomowiony pierwotnie w Azji, przewędrował najpierw do Persji, a potem przez Grecję znalazł drogę do rzymskiego imperium. Stamtąd dotarł do wielu regionów Europy Środkowej, również do Polski. U nas jest nazywany „włoskim”, w Rosji – „greckim”, a dla Niemców i Skandynawów jest „orzechem obcym”.
Odmiany orzecha włoskiego do ogrodu
„Orzech włoski” nie zawsze znaczy to samo; w ciągu wieków uprawy powstało wiele odmian tego gatunku. Różnią się wzrostem, odpornością na mróz, wielkością i smakiem owoców. Kupując sadzonki orzecha włoskiego do ogrodu, trzeba koniecznie zwrócić uwagę na właściwości danej odmiany. Istnieją orzechy wcześnie rozwijające pędy i przez to bardzo wrażliwe na spóźnione wiosenne przymrozki. W najgorszym razie mogą negatywnie wpłynąć na wielkość zbiorów. Pora kwitnienia ma dla małego ogrodu raczej drugorzędne znaczenie, ale nie pokrój drzewa. Po kilku latach może się okazać, że orzech „wchodzi” na balkon, albo zacienia mocno salon. Poniżej kilka odmian orzecha włoskiego.
1. Orzech włoski ‘Mars’
Smaczna odmiana wyhodowana w Czechach. Najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku i żyznej glebie bez zastoju wody. Uchodzi za odmianę wyjątkowo odporną na typowe choroby gatunku. Owoce mają barwę słomkowożółtą, są duże i dobrze wypełniają skorupkę. Owocuje regularnie i obficie już od 3-4 roku. Orzechy dojrzewają we wrześniu. Odmiana odporna na późne przymrozki. Bardzo odpowiednia do roli solitera w ogrodzie.
2. Orzech włoski ‘Franquette’
Stara odmiana francuska, uważana za jedną z najstarszych, a być może nawet najstarsza odmiana orzecha włoskiego. Zaczyna rozwijać pędy dopiero w maju, dzięki temu szkody od przymrozków są raczej wykluczone. Już od trzeciego roku można liczyć na pierwsze zbiory orzechów. Na regularne i wysokie trzeba jednak poczekać do 7-8 lat.
Odmiana należy do ciepłolubnych i najlepiej się czuje w regionie o łagodniejszym klimacie. Odporna na większość patogenów, nie przysparza ogrodnikowi większych problemów. Duże orzechy są smaczne, bez gorzkawego posmaku.
3. Orzech włoski ‘Resovia’
Odmiana pochodząca z Polski. Jest odporna na mróz, ale dosyć podatna na antraknozę (choroba grzybowa roślin). Wcześnie zaczyna owocować. Orzechy średniej wielkości z cienką skorupką, w smaku słodkie.
4. Orzech włoski ‘Milotai 10’
Odmiana pochodząca z Węgier, ale rozpowszechniona w naszym regionie. Jest odporna na mróz. Wiosną pąki rozwijają się powoli, co chroni młode pędy przed przymrozkami. Odmiana odporna na choroby. Orzechy są bardzo duże i co ciekawe, prawie idealnie okrągłe z gładką skorupką. Dojrzewają pod koniec września.
Jak uprawiać orzech włoski w ogrodzie?
1. Stanowisko i podłoże dla orzecha włoskiego
Miejsce do posadzenia orzecha włoskiego nie powinno być wybrane bez zastanowienia, jako że drzewo jest bardzo długowieczne i może w ogrodzie pozostać bardzo długo. Stanowisko w ogrodzie powinno przewiewne i przestronne, ponieważ w młodym wieku orzech jest wrażliwy na konkurencję innych drzew i roślin. Trzeba też wziąć pod uwagę przyszłą rozpiętość korony. Orzech włoski powinien też mieć osłonę, aby uniknąć szkody od mrozu. Wskazana jest strona południowa ogrodu.
Dla dobrego wzrostu orzech włoski wymaga podłoża gliniastego, które jest żyzne i bogate w wapń, ale niezbyt zbite. Jeśli gleba w ogrodzie nie jest właściwa, trzeba odpowiednio przygotować miejsce pod sadzenie.
2. Kiedy sadzić orzech włoski?
Właściwą porą do sadzenia orzecha włoskiego jest późna wiosna albo początek lata. Ważne jest, aby nie zagrażały już późne przymrozki, na które młode drzewka są szczególnie wrażliwe.
3. Pielęgnacja orzecha włoskiego – podlewanie i nawożenie
W pierwszym roku orzech włoski rozwija przede wszystkim system korzeniowy i nie rośnie ani w górę, ani w szerz. Do tego potrzebuje dużo wody. Ziemia nie powinna nigdy zupełnie wyschnąć.
Jeśli stanowisko i podłoże zostało prawidłowo wybrane, drzewo nie wymaga specjalnego nawożenia. Raz w roku, zwykle po zbiorach, zaleca się niewielką dawkę kompostu.
Nalewka z zielonych orzechów włoskich – przepis
Składniki:
- 12-15 dorodnych zielonych orzechów
- 1 litr wódki 40%
- 2-3 goździki
- 1 kawałek cynamonu
- 1 laska wanilii
- 500 g cukru
- 250 ml wody
Przygotowanie:
1. Orzechy nie mogą być w żadnym razie zdrewniałe; muszą dać się z łatwością kroić. Wewnątrz powinny być całkiem białe. Odpowiednie orzechy należy pokroić na ćwiartki albo w plasterki (3-4 mm).
2. Włożyć orzechy do słoja i zalać alkoholem, aby wszystkie były zakryte. W razie potrzeby można dolać nieco białego wytrawnego wina.
3. Słój zamknąć i wystawić na 5-6 tygodni w słonecznym miejscu, najlepiej na parapecie okiennym.
4. Po tym czasie orzechy należy odcedzić. Wodę z cukrem zagotować, ciągle mieszając. Po wystudzeniu wlać do odcedzonego płynu, dodać cynamon, wanilię i goździki. Teraz trzeba słój odstawić na kolejne 6 tygodni w chłodnym i ciemnym miejscu.
5. Po tym czasie nalewkę trzeba przefiltrować i rozlać do butelek. Ale jeszcze nie degustować! Należy poczekać jeszcze co najmniej 3 miesiące – im dłużej nalewka dojrzewa, tym smak jest pełniejszy.
Czosnek olbrzymi – opis, sadzenie i uprawa
Czosnek olbrzymi jest jednym z największych przedstawicieli czosnku uprawnego. Największą ozdobą tej monumentalnej rośliny są przyciągające uwagę ogromne, kuliste kwiatostany. Czosnek ten nie wymaga dużego nakładu pracy czy wiedzy ogrodniczej, dzięki czemu nawet amatorzy mogą dekorować nim swoje rabaty.
Opis i wygląd rośliny
Czosnek olbrzymi posiada długie, wąskie liście o wyjątkowej srebrzystoniebieskiej barwie. Osiągają one długość około 40 cm i tworzą malownicze pióropusze. Z rozety liści wyrastają gładkie łodygi o wysokości do 2 metrów, które zakończone są kwiatostanami w kształcie kuli. Unikatowe baldachy czosnku są najczęściej barwy fioletowej, zdarzają się również odmiany w kolorze kremowym, czerwonym lub niebieskim. Zbudowane są one z ogromnej ilości gwiazdkowatych kwiatów i mogą osiągać średnicę od 15 do 30 centymetrów. Istnieje wiele odmian czosnku olbrzymiego, najczęściej różnią się one między sobą wysokością łodygi i kształtem kwiatostanu. Rośliny te kwitną od maja do sierpnia każdego roku – w zależności od gatunku i warunków jakie im stworzymy w ogrodzie.
| Czosnek olbrzymi (łac. Allium giganteum) | |
| Nazwa łacińska | Allium giganteum |
| Grupa roślin | Rośliny cebulowe |
| Wysokość | 80-150cm |
| Stanowisko | Słoneczne, Półcień |
| Wilgotność gleby | Gleba umiarkowanie wilgotna |
| Podłoże | gliniasto, piaszczysta pH obojętne, żyzna, przepuszczalna |
| Okres kwitnienia | V, VI, VII, VIII |
| Sadzenie | jesień |
Zastosowanie czosnku olbrzymiego
Czosnek olbrzymi stanowi wyjątkową ozdobę każdego ogrodu. Idealnie wpisuje się zarówno w kompozycje naturalistyczne, nowoczesne, jak i minimalistyczne. Można go z powodzeniem sadzić pojedynczo, ale zdecydowanie lepiej prezentują się grupowe nasadzenia tej rośliny. Tworzą one wówczas piękny i zwarty szpaler, obok którego nie sposób przejść obojętnie. Czosnek ten świetnie wygląda zarówno na rabatach żwirowych, jak i na tle formowanych żywopłotów.
Czosnki tworzą wyjątkowe połączenia z niższymi trawami ozdobnymi lub kulami z bukszpanu.
Takie konfiguracje pozwalają również zasłonić liście czosnku, które zamierają tuż przed lub podczas kwitnienia rośliny. Poza rabatami czosnek znakomicie wygląda również w donicach, stanowiąc ozdobę balkonów i tarasów. Może być też uprawiany na kwiat cięty, a jego zasuszone kwiatostany będą nietuzinkową dekoracją naszych wnętrz. Jest on także wysoko ceniony przez projektantów ogrodów, jako unikalny i niewymagający element ich aranżacji.
Jak sadzić czosnek olbrzymi?
Idealnym stanowiskiem do uprawy tej rośliny będzie słoneczna lub nieco zacieniona rabata o przepuszczalnej i żyznej glebie. W miejscach zacienionych czosnek nie zakwitnie lub będzie kwitł bardzo słabo. Odczyn gleby powinien być obojętny lub lekko zasadowy. Tuż przed posadzeniem czosnku ziemię należy dokładnie spulchnić, co pomoże mu lepiej się przyjąć. Podłoże, w którym posadzimy cebule nie może być podmokłe, ponieważ będzie to prowadziło do ich szybkiego zamierania. Najlepszym terminem sadzenia rośliny jest okres jesienny – od września do października. Cebulki sadzimy bezpośrednio do gruntu na głębokości około 20 cm w rozstawie co czterdzieści centymetrów. Czosnek może z powodzeniem rosnąć przez dwa lub trzy lata na jednym stanowisku.
Pielęgnacja rośliny
Pielęgnacja czosnku nie jest skomplikowana, należy jedynie stosować się do kilku wskazówek:
- Kwiatostany powinno się ścinać niezwłocznie po ich przekwitnięciu – zawiązanie nasion może osłabić cebulę, co odbije się na wyglądzie czosnku w kolejnym roku. Nie należy natomiast usuwać zżółkniętych liści, ponieważ zbyt wczesne ich wycięcie będzie miało niekorzystny wpływ na kondycję rośliny.
- Czosnek wymaga umiarkowanego podlewania i nie toleruje zbyt mokrego podłoża
- Jest on dość odporny na mróz, dobrze znosi temperatury nawet do minus dwudziestu stopni Celsjusza. Jednakże w bardzo mroźne i bezśnieżne zimy wskazana jest ochrona rośliny, najlepiej poprzez jej ściółkowanie.
W pełni sezonu wegetacyjnego warto zastosować nawóz wieloskładnikowy, który zintensyfikuje rozwój czosnku i zapewni mu dłuższe kwitnienie. Czosnek olbrzymi posiada duże zapotrzebowanie na składniki odżywcze i nie znosi żadnej konkurencji. Jeżeli chcemy, aby roślina ta ukazała się nam w pełnej krasie, oprócz stosowania nawozów należy regularnie odchwaszczać rabatę.
W celu rozmnożenia czosnku ozdobnego konieczne będzie jego wykopanie i oddzielenie cebulek przybyszowych od rośliny matecznej. Cebulki te wykopujemy w okresie letnim, a następnie przechowujemy do jesieni, kiedy to możemy je wysadzić na nowe miejsce. Regularne oddzielanie młodych cebulek zapobiega także nadmiernemu zagęszczeniu, co pozwala na prawidłowy rozwój rośliny. Czosnek można również uprawiać z pozyskanych nasion, ale taka metoda będzie wymagała więcej czasu.
Ciekawostki o czosnku olbrzymim
Czosnek olbrzymi jest rośliną wieloletnią wywodzącą się ze stepów środkowoazjatyckich, dlatego najlepiej czuje się w miejscach nasłonecznionych i niezbyt wilgotnych. Czosnek ten jest jedną z nielicznych roślin cebulowych, które nie wymagają sadzenia w koszyczkach. Dzieje się tak za sprawą ich wyjątkowego zapachu, który skutecznie odstrasza zagrażające mu gryzonie. Dodatkowo, jako roślina zawierająca organiczne związki siarki, skutecznie zniechęca szkodniki do atakowania innych roślin znajdujących się w sąsiedztwie.