Piwonie – uprawa, sadzenie, rozmnażanie, odmiany ogrodowe

Występując w naturze, roślina ta ma duże, białe kwiaty – początkowo, gdy przywieziono ją do Europy (w XVIII wieku), nosiła nazwę peonii białej (Paeonia albiflora). Współczesna nazwa gatunkowa lactiflora, oznacza po łacinie “mleczno-białe kwiaty”.

Piwonia chińska

Piwonia chińska (Paeonia lactiflora), potocznie nazywana “różą bez kolców”, to gatunek znanej byliny ogrodowej należącej do rodziny piwoniowatych (Paeoniaceae). Naturalnie można ją spotkać na terenach Chin, przez Tybet do Syberii.

Roślina ma pokrój średnio-dużego krzewu osiągającego do 80 cm (niektóre odmiany do 1 m) o silnych, nierozgałęzionych łodygach drewniejących u podstawy. Posiada charakterystyczne, intensywnie zielone, pierzastosieczne i głęboko-klapowane liście.

Piwonie chińskie kwitną w maju i czerwcu. Wyjątkowo duże kwiaty (średnica może sięgać 20 cm!) są pachnące i występują w kolorach od białego, przez wszystkie odcienie różu, do purpurowych i czerwonych.

Korzenie są zgrubiałe i bulwiaste.

Uprawa i wymagania

Gleba dla piwonii chińskich powinna być żyzna, próchnicza, głęboko uprawiona (co najmniej do 50 cm), lekko kwaśna. Stanowisko słoneczne lub nieco zacienione. Lubią być osłonięte od wiatru. Piwonie wymagają umiarkowanie wilgotnego podłoża.

Peonia jest bardzo wrażliwa na przesadzanie. Najlepiej aby robić to w połowie sierpnia lub pierwszej połowie września – nie później, bowiem rośliny mogą nie ukorzenić się dobrze przed zimą!

Zastosowanie

Piwonie chińskie polecane są na duże jednogatunkowe rabaty lub grupy sadzone na trawnikach, pod krzewami ozdobnymi. Większe odmiany stosuje się jako solitery. Znakomicie nadają się na kwiat cięty (trwałość do 10 dni).

Odmiany mieszańcowe

Gatunek jest bardzo zmienny – posiada kilkaset (a nawet już tysięcy) odmian mieszańcowych o różnych kolorach, rozmiarach i formach. W przypadku nazewnictwa odmian mieszańcowych piwonii, używamy zwykle nazwę nazwę rodzajową i odmianową, czyli np.: Piwonia ‘Alexander Fleming’.

Rozróżniamy następujące, główne grupy odmian piwonii:

• Piwonie o kwiatach pojedynczych,
• Piwonie japońskie – mają normalne płatki osadzone w jednym okółku, środek zaś zajmują wąskie, często inaczej zabarwione płatki stanowiące tak naprawdę przekształcone pręciki kwiatu.
• Piwonie anemonowe – płatki zewnętrzne w kilku okółkach, płatki środkowe dość szerokie, ułożone kuliście.
• Piwonie pełne (chińskie) – najczęściej spotykane w naszych ogrodach.

Polecane odmiany piwonii:

• ‘Albert Crousse’ – kwiaty pełne, różowe
• ‘Hania’ – wrzosowo-amarantowa, wyselekcjonowana w Polsce
• ‘Alexander Fleming’ – pełne, ciemnoróżowe
• ‘Karl Rosenfiend’ – kwiaty pełne, duże, ciemnoczerwone
• ‘Shirley Temple’ – wysoka (90 cm), kwiaty duże, bladoróżowe, prawie białe
• ‘Ewelina – japońska, kremowa

Ciekawostki

Występując w naturze, roślina ta ma duże, białe kwiaty – początkowo, gdy przywieziono ją do Europy (w XVIII wieku), nosiła nazwę peonii białej (Paeonia albiflora). Współczesna nazwa gatunkowa lactiflora, oznacza po łacinie “mleczno-białe kwiaty”.

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: MrGajowy3/Pixabay, iVerde, “Peony”/Jim, the Photographer/CC BY 2.0

Piwonie – uprawa, sadzenie, rozmnażanie, odmiany ogrodowe

Piwonie, to jedne z najpiękniejszych kwiatów, jakie zakwitają w naszych ogrodach. Przybyły do Europy z Japonii oraz Chin, gdzie znano i uprawiano je od bardzo dawna. Tam też do dzisiaj są symbolem powodzenia, dostatku, szczęścia i pomyślności. Zobacz jak wygląda uprawa piwonii w ogrodzie, kiedy jest najlepszy czas na rozmnażanie i sadzenie piwonii oraz jakie są najlepsze ogrodowe odmiany piwonii.

Piwonia ‘Władysława’ to polska odmiana o kwiatach typu japońskiego

Piwonie – odmiany ogrodowe

Rodzaj piwonia to ok. 35 gatunków roślin, z czego zdecydowaną większość stanowią byliny, a tylko kilka to niewielkie krzewy. Spośród licznej grupy gatunków, można wymienić chociażby takie jak: majowa piwonia lekarska (Paeonia officinalis), piwonia drzewiasta (Paeonia suffruticosa), piwonia Wittmanna (Paeonia wittmanniana), kwietniowo-majowa, botaniczna piwonia Młokosiewicza (Paeonia Mlokosewitschii) czy też piwonia delikatną (Paeonia tenuifolia). Jednak w zdecydowanej większości naszych ogrodów, spotykana jest przede wszystkim piwonia chińska (Paeonia lactiflora). To właśnie ten gatunek posiada najwięcej różnorodnych ogrodowych odmian mieszańcowych, których z roku na rok ciągle przybywa.

Główną ozdobą piwonii są oczywiście kwiaty, które u piwonii mogą być pojedyncze, pełne lub półpełne, a zakres barw to różne odcienie różu, czerwieni i bieli. Bywają też piwonie żółte, ale te nie są często spotykane w naszych ogrodach (np. piwonia Młokosiewicza). Zdarzają się też odmiany dwubarwne, w których np. drobne, wewnętrzne płatki są w zdecydowanie innym kolorze niż duże, zewnętrzne (np. odm. ‘Władysława’, ‘Ursyn Niemcewicz’).

Kwitnienie piwonii chińskich przypada na czerwiec. Odmiany wczesne zaczynają kwitnienie na początku miesiąca, natomiast zaraz po nich rozwijają kwiaty odmiany średnio wczesne. Pod koniec czerwca zakwitają piwonie późne. Terminy te jednak mogą się nieco zmieniać, gdyż w znacznym stopniu są uzależnione od pogody w danym roku.

Ogromne, pełne i pięknie pachnące kwiaty piwonii ‘Ursynów’

Wśród dużego bogactwa odmian piwonii, warto zwrócić uwagę na te rodzime, które są sprawdzone w naszych warunkach klimatycznych. Polskie odmiany piwonii posiadają wdzięczne nazwy pochodzące od tradycyjnych imion żeńskich, np. takie przepiękne odmiany jak piwonia ‘Krystyna’ (pękaty, pełny i duży kwiat w ciemnoróżowym kolorze, odm. późna), ‘Barbara’ (kolor kwiatu różowy, zewnętrzne płatki duże, środek wypełniony sporą ilością drobnych płatków – odm. średnio wczesna), ‘Ewelina'(kremowobiałe płatki zewnętrzne, pełny środek z drobnych, kremowych płatków, z żółtym cieniowaniem), ‘Hania’ (pełny kwiat, w klasycznie różowym kolorze), ‘Jadwiga’ (bladoróżowe, półpełne kwiaty, o przyjemnym zapachu) czy bardzo ciekawie ubarwiona ‘Władysława’ (piękne różowe płatki zewnętrzne, pełny środek z drobnych, żółto kremowych płatków).

Ciemnoróżowe, pełne kwiaty piwonii ‘Profesor Wójcicki’

Do innych piękności wśród polskich piwonii należą również: piwonia ‘Profesor Wójcicki’ (wielkie, pełne, różowe kwiaty, z żółtymi pręcikami wewnątrz korony) oraz późna odm. ‘Ursynów’ o wielkich, pękatych i pełnych kwiatach w różowym kolorze i oszałamiająco pięknym, różanym zapachu. Wymieniłam tu jedynie kilka polskich, sprawdzonych odmian, ale jest ich oczywiście znacznie więcej i myślę, że każdy miłośnik tych wspaniałych, urokliwych kwiatów na pewno znajdzie wśród nich coś dla siebie.

Poza polskimi odmianami piwonii istnieją oczywiście bardzo ciekawe odmiany piwonii o rodowodzie zagranicznym. Bardzo dobrym przykładem jest popularna u nas piwonia ‘Kansas’, uważana za jedną z najpiękniejszych odmian piwonii o kwiatach czerwonych. Piwonia chińska ‘Kansas’ osiąga wysokość 80-100 cm. Pędy ma silne, słabo rozgałęzione. Kwiaty piwonii Kansas są duże, pełne, ciemnoczerwone. Termin kwitnienia to czerwiec.

Uprawa piwonii

Piwonia to piękny kwiat, ale niestety dość wymagający. Roślina jest byliną, więc może rosnąć przez wiele lat na tym samym miejscu. Poza tym nie bardzo lubi przesadzania, więc tym bardziej powinniśmy zadbać o odpowiednie dla niej warunki środowiskowe w miejscu sadzenia. Zacznijmy zatem od doboru właściwego miejsca oraz stanowiska.

Stanowisko uprawy
Najwłaściwszym stanowiskiem uprawy piwonii będzie miejsce ciepłe i słoneczne, ma to bowiem dość istotny wpływ na jakość i ilość kwiatów. Piwonie zakwitają na ogół w trzecim roku po posadzeniu, a do zawiązania pąków kwiatowych potrzebują zimowego spoczynku i chłodu. Są też odporne na mróz, mimo to w pierwszych 2-3 latach od wsadzenia, warto jest przed zimą zabezpieczyć je ściółką, gdyż zbyt niskie temperatury łatwo mogą uszkodzić młode karpy.

Delikatna, kremowobiała polska odmiana piwonii ‘Ewelina’

Gleba, podlewanie
Piwonie wykształcają długie, walcowate korzenie, w związku z czym nie powinny rosnąć na glebach ciężkich i podmokłych, gdyż będą na nich zagniwać i chorować. Jednak przesuszania też nie tolerują, dlatego należy pamiętać o regularnym podlewaniu, szczególnie w okresie suchej wiosny. Aby ograniczyć parowanie wody i rozwój chwastów, dobrze jest krzaczki ściółkować korą ogrodową. Piwonie najlepiej będą się czuły na glebie żyznej, dość przepuszczalnej i głęboko uprawionej. Odpowiedni dla nich odczyn gleby to średniokwaśny (pH 5-6), choć na zasadowych też sobie poradzą.

Dlaczego piwonia nie kwitnie
Piwonia, czasem nazywana również peonią, jest jednym z najpopularniejszych kwiatów w polskich ogrodach, zachwycającym swą urodą od wiosny do lata. Niestety czasem zdarza się, że piwonia nie kwitnie. Co wówczas robić? Poznaj 7 najważniejszych powodów, dlaczego piwonia nie kwitnie oraz dowiedz się jak sprawić aby roślina znów zaczęła pięknie kwitnąć. Więcej.

Sadzenie piwonii

Dla zakwitnięcia piwonii najważniejsza jest głębokość sadzenia. Ponad pąkami wyrastającymi z karp, nie może znajdować się więcej niż 3 – 5 cm podłoża. Jeśli posadzimy piwonie głębiej, nie będą kwitły. Nie będą również dobrze kwitły w miejscach cienistych lub jeśli będą miały zbyt dużą konkurencję o składniki pokarmowe z innymi wymagającymi roślinami, rosnącymi w ich pobliżu, np. z krzewami.

Przed wsadzeniem rośliny, należy wykopać odpowiedni dołek, którego dno warto wzbogacić obornikiem lub kompostem, lekko mieszając nawóz z istniejącym podłożem. Nawożenie kontynuujemy w kolejnych latach uprawy, gdyż piwonie mają dość duże wymagania pokarmowe.

Zapamiętaj! Piwonie bylinowe sadzi się płytko, tak aby oczka z których wyrosną pędy, znalazly się 3-5 cm pod ziemią. Piwonie posadzone za głęboko, mogą nie kwitnąć nawet parę lat. Z tego samego powodu piwonii nie należy ściółkować zbyt grubą warstwą ściółki.

Rozmnażanie piwonii

Kiedy już posiadamy w ogrodzie piękną i dużą, rozkrzewioną piwonię, ale jej kwitnienie staje się słabsze, niż w poprzednich latach, najwyższy czas na zmianę miejsca. Przy tej okazji możemy też rozmnożyć roślinę, gdyż najpopularniejszym na to sposobem jest właśnie podział kilkuletnich karp piwonii.

Rozmnażanie piwonii bylinowych przez podział karp wykonujemy pod koniec lata, na przełomie sierpnia i września. W tym celu roślinę przeznaczoną do rozmnożenia należy wykopać, zachowując jak największą ilość korzeni i po oczyszczeniu z nadmiaru ziemi ostrym narzędziem, podzielić karpę tak, by pojedyncza sadzonka nie miała mniej niż 3 – 4 pąki. Im bowiem będzie większa, tym szybciej i obficiej zakwitnie.

Piwonia ‘Jadwiga’ jest kolejną polską odmianą, pachnącą, o półpełnych, różowych kwiatach

Możliwe jest też rozmnażanie piwonii z nasion, choć w warunkach amatorskich jest to znacznie trudniejsze i wymaga więcej cierpliwości (piwonie z siewu zakwitną nie wcześniej jak po 5-7 latach), a uzyskane rośliny mogą nie powtórzyć cech rośliny matecznej. Nasiona piwonii zbiera się od sierpnia do września i przechowuje przez zimę w wilgotnym piasku, w temp. 1-5°C. Wiosną wysiewa się je na rozsadniku. Niektórzy praktykują też wysiewanie nasion od razu po zbiorze.

Piwonie drzewiaste można rozmnażać także przez szczepienie w klin na korzeniach piwonii chińskiej lub lekarskiej. Zabieg ten można wykonać na początku września lub zimą. Zaszczepione rośliny sadzi się na tyle głęboko aby miejsce szczepienia znalazło się pod ziemią. Na zimę dołuje je się w inspekcie lub przechowuje w jasnej i chłodnej piwnicy. Ponieważ jednak szczepienie jest dość skomplikowanym zabiegiem i często kończy się niepowodzeniem, w uprawie amatorskiej łatwiejsze będzie rozmnażanie piwonii drzewiastej poprzez oddzielanie, samodzielnie ukorzenionych, odrastających pędów bocznych.

Choroby i szkodniki piwonii

Aby uchronić piwonie przed zagrożeniem ze strony chorób grzybowych oraz niepotrzebnym wytwarzaniem nasion, należy usuwać przekwitłe kwiatostany. Roślinom mogą zagrażać nie tylko choroby grzybowe piwonii (szara pleśń, szara plamistość liści), ale również nicienie, powodujące więdnięcie liści (węgorek chryzantemowiec) czy choroby wirusowe objawiające się np. żółtymi plamkami na liściach.

Piwonie na kwiat cięty

Kwiaty piwonii nie tylko mogą zdobić grządki w naszym ogrodzie, ale nadają się też znakomicie do wazonu. Przy czym należą one do tych roślin, których kwiaty można ścinać w fazie wybarwionego pąka, gdyż zdołają się rozwinąć również w naczyniu z wodą. Pamiętajmy tylko o tym, aby ścinając kwiaty, nie pozbawić rośliny zbyt dużej ilości liści. Dlatego nie wycinajmy wszystkich kwiatów na raz z całą łodygą do ziemi. Zostawmy nieco liści na łodydze od dołu, gdyż inaczej możemy zbytnio osłabić karpę, co również może w przyszłości skutkować słabym kwitnięciem.

Katarzyna Józefowicz

Rozmnażanie bylin przez podział
Rozmnażanie bylin przez podział to jeden ze sposobów na wegetatywne rozmnażanie bylin. Poza podziałem można też stosować rozmnażanie przez odkłady oraz przez sadzonki, przy czym rozmnażanie bylin przez podział wydaje się być metodą najprostszą i dającą szybkie rezultaty. Zobacz kiedy i jak dzielić byliny oraz które gatunki się do tego nadają. Więcej.

Kwiaty cebulowe sadzone jesienią
Kwiaty cebulowe sadzone jesienią to grupa wspaniałych roślin ogrodowych, które swoimi kwiatami ubarwią nasz ogród już od wczesnej wiosny. Są wśród nich jednak wyjątki, które zakwitną już tej samej jesieni! Zobacz jak przygotować się do sadzenia kwiatów cebulowych, jak wykonać sadzenie i na jakiej głębokości oraz jakie są wymagania poszczególnych gatunków kwiatów cebulowych sadzonych jesienią. Więcej.

Dalie, georginie – uprawa, sadzenie, odmiany ogrodowe
Dalie, lub inaczej – georginie, to przepięknie kwitnące rośliny bulwiaste. Cenione są za swoje wspaniałe kwiatostany, u niektórych odmian w postaci ogromnych, soczyście wybarwionych kul, oraz długi termin kwitnienia – od początku lata aż do jesieni. Poznaj najciekawsze odmiany dalii do uprawy ogrodowej. Zobacz kiedy jest najlepszy czas na sadzenie dalii oraz jak wygląda uprawa dalii w ogrodzie. Więcej.

Opracowano na podstawie: Dr Monika Hanschke, Piwonie, Działkowiec, nr 6/2011, str. 4-7.