Obwód Kaliningradzki. Drożyzna i puste półki. Proponują mieszkańcom samodzielną uprawę ziemniaków

Historia obwodu zaczyna się w 1255 r. kiedy to zostaje założony na terenie dzisiejszego Kaliningradu (pol. Królewca) zamek krzyżacki Königsberg. W początkach średniowiecza obszar obecnego obwodu był zamieszkiwany przez bałtyckich Prusów, którzy w XIII wieku zostają podbici przez Krzyżaków. W wyniku germanizacji oraz osadnictwa niemieckiego w XVI wieku teren dzisiejszego obwodu staje się obszarem zamieszkanym przede wszystkim przez ludność niemiecką. Nadchodzi jednak II połowa wieku XVIII, wtedy to Królewiec po raz pierwszy trafia w ręce Rosji. W 1755 roku caryca Elżbieta ogłasza Prusy Wschodnie prowincją rosyjską i nazywa je Nową Rosją. W roku 1762 Królewiec powraca do Niemiec.

Obwód kaliningradzki

Obwód kaliningradzki – jednostka administracyjna Federacji Rosyjskiej, rosyjska eksklawa w Europie Środkowej, nad Morzem Bałtyckim.

Charakterystyka [ edytuj ]

Geografia [ edytuj ]

Obwód zajmuje obszar 15 096 km² (ok. 13 300 km² bez powierzchni zatok morskich) i położony jest nad Bałtykiem. Obwód kaliningradzki jest najdalej na zachód wysuniętym regionem Rosji. Teren obwodu oddzielony jest od reszty kraju obszarami niepodległych państw i pozbawiony łączności lądowej z główną częścią państwa rosyjskiego, i jako taki jest eksklawą.

Obwód graniczy z Litwą i Polską. Do obwodu należy odcinek wybrzeża Morza Bałtyckiego o długości 147 km.

Klimat [ edytuj ]

Na terenie obwodu panuje klimat umiarkowany, przejściowy pomiędzy morskim a umiarkowanie kontynentalnym.

Średnioroczna temperatura powietrza to +8 C. Średnia temperatura miesiąca najchłodniejszego – stycznia – to, od -3 C na wybrzeżu do -5 C w głębi lądu. Średnia temperatura lipca waha się od +15 C na wybrzeżu do +17 C na południu.

W regionie notuje się ok. 700 mm opadów na rok.

Historia [ edytuj ]

Historia obwodu zaczyna się w 1255 r. kiedy to zostaje założony na terenie dzisiejszego Kaliningradu (pol. Królewca) zamek krzyżacki Königsberg. W początkach średniowiecza obszar obecnego obwodu był zamieszkiwany przez bałtyckich Prusów, którzy w XIII wieku zostają podbici przez Krzyżaków. W wyniku germanizacji oraz osadnictwa niemieckiego w XVI wieku teren dzisiejszego obwodu staje się obszarem zamieszkanym przede wszystkim przez ludność niemiecką. Nadchodzi jednak II połowa wieku XVIII, wtedy to Królewiec po raz pierwszy trafia w ręce Rosji. W 1755 roku caryca Elżbieta ogłasza Prusy Wschodnie prowincją rosyjską i nazywa je Nową Rosją. W roku 1762 Królewiec powraca do Niemiec.

Most Królowej Luizy w Sowiecku

Pod koniec II wojny światowej obwód zajęła Armia Czerwona. Stolica niemieckiej prowincji Prusy Wschodnie zdobyta została po długim oblężeniu 9 kwietnia 1945. Po wojnie, na mocy traktatu poczdamskiego prowincja została zlikwidowana, a jej część północna odeszła do ZSRR. Związek Radziecki otrzymał ok. 1/3 ziem byłych Prus Wschodnich; tereny te stanowią obecnie obszar obwodu. Na terytorium ziem przekazanych ZSRR powstał Königsbergski Specjalny Okręg Wojskowy (ros. Кёнигсбергский особыйв оенный округ), który, wbrew nazwie, zajmował się także administrowaniem i sprawami cywilnymi. Formalnie obwód został utworzony 7 kwietnia 1946 r. jako część terytorium Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej(w ramach ZSRR), pod nazwą Кёнигсбергская область (trans. Kieningsborskaja obłast’). W wyniku zmiany nazwy miasta na Kaliningrad (4 lipca 1946), powstał Obwód kaliningradzki. W tym samym czasie dokonano zmian nazw praktycznie wszystkich miejscowości w obwodzie. Już w sierpniu tego samego roku rozpoczął się proces aktywnego masowego napływu ludzi z 27 obwodów Rosji, 8 obwodów Białorusi i 4 republik autonomicznych ZSRR. To zadecydowało o wielonarodowej strukturze ludności regionu. Do roku 1947 praktycznie cała niemiecka ludność została wysiedlona; na obszarze tym osiedlili się osadnicy z różnych części ZSRR, głównie jednak Rosjanie.

Po wysiedleniu Niemców Obwód Kaliningradzki aż do roku 1991 pozostawał zamknięty dla cudzoziemców. Połączenia lotnicze prowadziły wyłącznie w kierunku wschodnim, do portu zawijały tylko statki radzieckie, a wiele międzynarodowych szlaków kolejowych i drogowych urywało się na granicy z Polską. Taka sytuacja uwarunkowana była strategicznym znaczeniem obwodu, jako miejsca stacjonowania floty bałtyckiej ZSRR oraz sił lądowych i powietrznych państwa.

Sytuacja Obwodu kaliningradzkiego zaczęła się zmieniać na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Rozpad ZSRR sprawił, że region znalazł się w centrum dyskusji politycznych. Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę, obwód został oddzielony od Rosji.

Gospodarka [ edytuj ]

Brama Królewska w Kaliningradzie

W 1996 powstała Specjalna Strefa Ekonomiczna. Jej celem jest przyśpieszenie społeczno-gospodarczego rozwoju tego regionu.

Do 2006 import produktów do obwodu zwolniony był z ceł importowych.

W porównaniu z pozostałą częścią Rosji obwód posiada silnie rozwinięty sektor małych przedsiębiorstw. Jest ich dwukrotnie więcej niż średnio w Rosji (23,5 na 1000 mieszkańców przy średniej krajowej 11 na 1000) i generują one ok. 35% PKB eksklawy (średnio w Rosji tylko 17%).

Z uwagi na odizolowanie obwodu od reszty kraju i wiążące się z tym wyższe koszty prowadzenia działalności gospodarczej (energii, tranzytu i importu), jak też utrudnienia charakterystyczne dla całego kraju (korupcja, niski stopień ochrony praw własności, zmienność prawa), obwód cieszy się umiarkowanym zainteresowaniem inwestorów zagranicznych. Ale, co ciekawe w Kaliningradzie swą fabrykę mają Zakłady Produkcji Samochodów Awtotor, które produkują (na licencji) samochody dla wielu ważnych producentów, m.in. BMW, Kia czy General Motors.

Dojazd [ edytuj ]

Samochodem [ edytuj ]

Z terytorium Polski do obwodu kaliningradzkiego przebiega kilka dróg. Są nimi m.in. E28 (biegnąca z Elbląga), DK51 (biegnąca z Bartoszyc) i DK65 (biegnąca z Ełku). Niestety na granicy, na każdej z nich znajduje się przejście graniczne.

Samolotem [ edytuj ]

Największym portem lotniczym jest Kaliningrad.

Statkiem [ edytuj ]

Podział administracyjny [ edytuj ]

Podział administracyjny obwodu kaliningradzkiego

Po reformie w 2007 obwód kaliningradzki pod względem administracyjnym dzieli się na 15 rejonów; 6 największych miast nie wchodzi w skład tego podziału i stanowi miasta wydzielone na prawach rejonu; oraz miasto Kaliningrad. Do miast wydzielonych zaliczają się: Kaliningrad, Jantarnyj, Ładuszkin, Mamonowo, Pionierskij, Sowieck i Swietłyj.

Miasta [ edytuj ]

Ciekawe miejsca [ edytuj ]

• Jezioro Wisztynieckie Mierzeja Kurońska
• Mierzeja Wiślana
• Jezioro Wisztyniec
• Jezioro Siniawińskie
• Puszcza Romnicka
• Bagna i torfowiska nad rzeką Timber
• Kaliningrad (Katedra, Kościół św. Luizy, Brama Królewska, Filharmonia, Muzeum Bursztynu, ZOO, dawne koszary)
• Sowieck (Teatr, Most Królowej Luizy, Ruiny zamku, Sobór Trzech Świętych Hierarchów, Muzeum Wojska, Muzeum Historii Miasta)
• Czerniachowsk (Ruiny zamku krzyżackiego, Kościół św. Brunona, Kościół św. Michała Archanioła, Zamek Georgenburg)
• Nadmorskie kurorty (Jantarnyj, Bałtyjsk, Pionierskij, Primorsk, Tryszkajmy)

Transport [ edytuj ]

Droga R516

Transport drogowy [ edytuj ]

Na terenie obwodu istnieje dość gęsta sieć dróg utwardzonych, pochodzących jeszcze z okresu, gdy teren dzisiejszego obwodu należał do państwa niemieckiego. Ponieważ budowane przez Niemców drogi nie spełniają dzisiejszych rosyjskich norm w zakresie szerokości, jak też dlatego, iż charakteryzują się one dużą liczbą zakrętów, na większości dróg obwodu obowiązuje ograniczenie prędkości do 70 km/h (inaczej niż w pozostałych częściach kraju, gdzie dopuszczalna prędkość zwykle wynosi 90 km/h).

Ważniejsze drogi: [ edytuj ]

• А-229: Kaliningrad – Znamiensk – Czerniachowsk – Gusiew – Niestierow – granica litewska (a dalej w kierunku: Wilna i Mińska)
• А-216: Kaliningrad – Znamiensk – Tałpaki – Bolszakowo – Sowieck – granica litewska (a dalej w kierunku Szawłów i Rygi)
• Kaliningrad – Zielenogradsk – Rybaczyj – granica litewska (a dalej w kierunku Kłajpedy)
• Kaliningrad – Ładuszkin – Mamonowo – granica polska (a dalej w kierunku Elbląga i Gdańska)
• Kaliningrad – Bagrationowsk – granica polska (a dalej w kierunku Warszawy)

Oprócz tego na terenie obwodu znajduje się niedokończona droga, będąca planowaną niegdyś autostradą mającą łączyć Królewiec z Berlinem, zwana „Berlinką”. Droga ta łączy się z polską drogą ekspresową S22 poprzez otwarte w dniu 3 grudnia 2010 roku przejście graniczne Grzechotki – Mamonowo II.

Mapa sieci kolejowej obwodu kaliningradzkiego

Transport kolejowy [ edytuj ]

Transport kolejowy wykorzystywany jest przede wszystkim dla przewozu towarowego między obwodem oraz sąsiednimi krajami i resztą terytorium Rosji. Ponadto ten rodzaj transportu odgrywa istotną rolę w przewozach pasażerskich, zarówno wewnątrz obwodu, jak i zagranicznych (wraz z przejazdami do pozostałej części Rosji). Z Kaliningradu wyjeżdżają pociągi zarówno do głównych miast Rosji (Moskwy i Sankt Petersburga), jak i miast zagranicznych (Wilna, Mińska, a dawniej również do Gdyni i Berlina).

Niegdyś sieć kolejowa pokrywająca obwód była znacznie gęstsza, lecz część połączeń została zamknięta i rozebrana w pierwszych latach powojennych; także tuż po rozpadzie ZSRR zamknięto część nierentownych połączeń.

Obecnie czynne są następujące odcinki torów:

• Stacja Kaliningrad Passażyrskij Kaliningrad – Czerniachowsk – granica litewska
• Kaliningrad – Mamonowo – granica polska
• Kaliningrad – Bagrationowsk – granica polska
• Kaliningrad – Primorsk – Bałtijsk
• Kaliningrad – Gurjewsk – Polessk – Swietłyj – Sowieck – granica litewska
• Czerniachowsk – Sowieck – granica litewska
• Czerniachowsk – Żeleznodorożnyj – granica polska
• Kaliningrad – Zielenogradsk – Pionierskij – Swietłogorsk (linia zelektryfikowana)
• Kaliningrad – Pionierskij (linia zelektryfikowana)

Największymi węzłami kolejowymi są Kaliningrad, gdzie zbiega się 8 linii kolejowych i Czerniachowsk (4 linie)

Transport wodny [ edytuj ]

Wodny transport na terenie obwodu należy podzielić na morski i śródlądowy.

Głównym towarowym portem morskim obwodu jest Kaliningrad, ważne porty znajdują się też w Pionierskim i Bałtyjsku. Kaliningrad jest drugim co do wielkości rosyjskim portem morskim na Bałtyku. Z Bałtyjska kursuje prom do Sankt Petersburga; miasto to ma także połączenie pasażerskie z Gdynią.

W Kaliningradzie, Czerniachowsku i Sowiecku znajdują się porty rzeczne. Żegluga odbywa się tylko po Pregole i Niemnie. Żegluga śródlądowa ma ograniczone znaczenie dla transportu; drogą tą przesyłają się tylko niewielką część ładunków, jakie przemieszczają się po terytorium obwodu; brak jest śródlądowej żeglugi pasażerskiej.

W okresie letnim między Kaliningradem, Fromborkiem i Elblągiem, po wodach Zalewu Wiślanego kursują wodoloty, eksploatowane przez polskich przewoźników.

Zakupy [ edytuj ]

Planując podróż warto spróbować się zorientować, na jakie koszty należy nastawiać się w miejscu, które planujemy odwiedzić. Jeśli chodzi o ceny w obwodzie kaliningradzkim, to są one bardzo podobne do tych w polskich sklepach. Droższe niż w Polsce są tu tylko chleb, masło, jaja, herbata, słodycze i niektóre warzywa oraz alkohole.

Podczas pobytu warto zakupić na pamiątkę bardzo popularny bursztyn albo popularne rosyjskie pamiątki (matrioszki, samowary, słodycze i drewniane naczynia).

Gastronomia [ edytuj ]

Kuchnia królewiecka [ edytuj ]

Ta regionalna odmiana kuchni nadbałtyckiej posiada wiele elementów kuchni rosyjskiej, polskiej, bałtyckiej i pruskiej. W związku z położeniem regionu, występują w niej licznie ryby (śledzie, szproty i dorsze), poławiane z Morza Bałtyckiego. Pojawiają się także elementy kultury niemieckiej – klopsy królewieckie – w Niemczech znane jako Königsberger Klopse. Lokalna gastronomia posiada w swych zasobach sporo zapomnianych już potraw np. królewieckie flaki czy królewiecki marcepan. Obecnie w kuchni obwodu kaliningradzkiego widoczne są mocno wpływy rosyjskie (m.in. powszechnie spotykany jest kawior), a spośród większości restauracji w regionie, niestety tylko niewielka część dalej serwuje rodzime potrawy lub robi to ze względu na turystów.

Noclegi [ edytuj ]

Kontakt [ edytuj ]

Obwód Kaliningradzki. Drożyzna i puste półki. Proponują mieszkańcom samodzielną uprawę ziemniaków

Władze miasta Gusiew w Obwodzie Kaliningradzkim udostępniają publiczne tereny mieszkańcom, aby mogli sadzić ziemniaki i uprawiać warzywa na własne potrzeby. To odpowiedź na szalejącą w rosyjskiej enklawie drożyznę i niedostatki w dostawach żywności. Lista klęsk jest długa. Może brakować jajek na święta wielkanocne. Brakuje popularnych konserw rybnych, bo nie było jak zapłacić za koncentrat pomidorowy.

Obwód Kaliningradzki. Gubernator Anton Alichanow walczy z drożejącą żywnością. Proponuje się mieszkańcom uprawę własnych ziemniaków Źródło: Telegram , fot: Anton Alichanow

– Kto przed wojną z Ukrainą hodował kilkadziesiąt świń, trzymał kury, albo ma kawałek sadu, pola, właśnie awansował do kaliningradzkiej elity. Wszystko sprzeda po kosmicznych cenach. Tam już zdają sobie sprawę, że Kaliningrad sam się nie wyżywi. Dostawy żywności stoją na litewskiej granicy – mówi Wirtualnej Polsce Jerzy, przedsiębiorca zajmujący się handlem pomiędzy Polską a Obwodem Kaliningradzkim.

– Po polskiej stronie mam magazyn zapełniony towarem. Przez sankcje nie można tego przetransportować. Sprzedałem trochę mebli z Ikei, ubrania i barwniki spożywcze. Części samochodowe są już objęte embargiem. Możliwe, że w Kaliningradzie samochodu już pan nie naprawi – dodaje przedsiębiorca.

O problemach z dostępnością części zamiennych, olejów silnikowych i podwyżkami cen ostrzegła branżowa sieć handlowa “Klops”. Nienaprawialne auta to nic wobec innej klęski. Najnowsza plotka z Kaliningradu mówi, że kończą się zapasy paliwa na stacjach.

– Nie wiem, ile w tym prawdy, ale znajomy Rosjanin tłumaczył, że to przez brak chemicznych dodatków do paliw. Cysterny mają stać na granicy z Litwą. To byłaby rzecz nie do pomyślenia. Klął jak wściekły, że są otoczeni wrogimi granicami, a “duża Rosja”, czyli reszta kraju wypięła się na Kaliningrad i nie pomaga – opowiada przedsiębiorca.

Rosjanie piszą do gubernatora. “Gdzie mój cukier?”

Rozmówca WP podaje przykład drożyzny: kilogram cukru w zależności od kursu dolara kosztuje około 6 zł (tak mu wyliczyła żona, która mieszka w Kaliningradzie). Dla przeciętnego Rosjanina to szok, bo przed wojną w Ukrainie cukier był tańszy niż w Polsce (3 zł).

Efekt sankcji. Rosjanie biją się w sklepie o cukier

To nie koniec burzy wokół cukru. Cena 6 zł za 1 kg jest rekomendowana przez Antona Alichanowa, gubernatora Obwodu Kaliningradzkiego, jako uwzględniająca “trudną sytuację”. W wielu sklepach cukier po 6 zł jest już niedostępny. I to pomimo tego że trzy tygodnie temu popularna sieć sklepów Piateroczka wprowadziła limity zakupów na cukier, olej i kaszę gryczaną.

“Antonie Alichanowie obiecałeś obniżenie cen. Gdzie jest mój cukier, bo u nas w Zielonogórsku nie ma. Ludzie, co wy robicie z tym cukrem!? Opamiętajcie się!” – tak w społecznościowym serwisie Telegram komentuje sprawę cukru pani Dana.

To w odpowiedzi na komunikaty zamieszczane przez gubernatora. Ten co kilka dni nagrywa film z gabinetu. Zazwyczaj zaczyna tak: “Drodzy przyjaciele, kilka słów, o tym, jak się żyje w naszym obwodzie. “

Gubernator wylicza, że granicę przekroczyło 178 albo 220 TIR-ów z zaopatrzeniem, że ogłoszono rekordowy program wsparcia finansowego rolnictwa. Zatem kaszy gryczanej nie zabraknie. Wskazuje też, jak przedsiębiorcy mogą omijać sankcje, związane z wyłączeniem płatności SWIFT (utrudniają zapłatę za zamówiony za granicą towar).

Gubernator poprosił, żeby przykłady zawyżania cen zgłaszać do urzędu poprzez internetowy formularz.