Kabaczek – wartości odżywcze, uprawa, najlepsze odmiany
Największym miastem jest stolica republiki, Abakan (Абакан), 165214 mieszkańców. W tym dużym ośrodku przemysłowym, skupiającym znaczną część ludności Chakasji, żyje niewielu Chakasów. Istnieje w nim wyższa szkoła pedagogiczna, port rzeczny i lotniczy. Inne większe ośrodki miejskie to Sajanogorsk (49887 mieszkańców), Czernogorsk (72147 mieszkańców), Abaza (17115 mieszkańców) i Sorsk (12143 mieszkańców).
Najlepsze odmiany dyni dla Republiki Chakasji: nazwa, zdjęcie i opis
Uprawa cukinii – wymagania, odmiany i zastosowanie
Patison – wszystko o uprawie, odmianach i wymaganiach
Warzywa Dynie Owoce Pomidory Ogórki Cebula Czosnek Papryka Kapusta Marchew Strączkowe Ziemniaki Koper Rzodkiewka Sałata Pietruszka Szpinak Chrzan Seler Szparagi Rabarbar Rukola Buraki Kalarepa Skorzonera Arbuz
Odmiany dyni olbrzymiej i zwyczajnej
Zobacz zdjęcia (3)
- TOP 5 najcześciej czytanych
3,3 /5 (72 ocen)
Dynia olbrzymia
Dynia olbrzymia jest rośliną jednoroczną o pędach silnie rosnących na długość 5 m, a czasami nawet na 12 m. Tworzy duże, okrągłe lub nerkowate liście. Blaszki i ogonki liściowe są szorstko owłosione. System korzeniowy jest dobrze rozwinięty, lecz płytki. Ma dużą wartość odżywczą, zawiera spore ilości karotenu oraz witamin z grupy B.
Odmiany dyni olbrzymiej według Krajowego Rejestru:
1. Amazonka – odmiana niezbyt silnie rosnąca o półkrzaczastym typie wzrostu, zalecana do uprawy w niewielkich ogródkach. Owoce o wadze1-1,5 kg o kulistym kształcie i pomarańczowej skórce zawierają 10-15% suchej masy oraz 9-13 mg karotenu w 100 g świeżej masy. Zalecana do przetwórstwa.
2. Ambar – odmiana zawierająca bardzo duże ilości suchej masy białka i 6-razy więcej β-karotenu (β-karoten ma działanie antyoksydacyjne, pozytywnie wpływa na wzrok, wzmacnia odporność), niż pozostałe odmiany w Polsce. Owoce o masie 2-4 kg i kulistym, spłaszczonym kształcie, mają ciemnozieloną, w szare plamy skórkę. Owoce Ambar są mniej podatne na uszkodzenia, niż pozostałe odmiany, nie pękają podczas zbioru, ponieważ mają małe gniazda nasienne. Możliwa jest ich uprawa przy drodze, gdyż nie kumulują metali ciężkich i azotanów. Dzięki grubej skórce mogą być przechowywane do marca.
3. Bambino – odmiana średnio wczesna. Owoce o wadze 5-8 kg i kulistym, lekko spłaszczonym kształcie, mają pomarańczową skórkę, pokrytą szarą siateczką. Miąższ jest kruchy, soczysty, ścisły. Zawiera dużą zawartość karotenu, witaminy C oraz cukrów prostych.
4. Justynka – odmiana o wysokiej odporności na uszkodzenia podczas transportu i długim okresie przechowywania. Owoce o wadze 2,5-3,5 kg i pomarańczowej skórce, niekiedy z różowymi smugami. Miąższ jest ciemnoczerwony, miękki, o dużej zawartości karotenu.
5. Melonowa żółta – odmiana bardzo plenna, średnio wczesna. Owoce do 25 kg i kulistym, czasem kulistospłaszczonym kształcie, pokryte różowopomarańczową skórką. Miąższ soczysty, zwarty, nasiona duże. Trwała w przechowywaniu, o średniej zawartości suchej masy i witamin.
6. Otylia – odmiana odporna na wszelkiego rodzaju uszkodzenia. Owoce o wadze 10-15 kg i kulisto-spłaszczonym kształcie, mają pomarańczową skórkę z różowymi smugami i delikatnym marmurkiem. Jest wykorzystywana zarówno w przetwórstwie, w kuchni, jak i żywieniu zwierząt.
Tab. Porównanie parametrów odmian dyni olbrzymiej
Odmiana
Waga
Kształt
Kolor skórki
Kabaczek – wartości odżywcze, uprawa, najlepsze odmiany
Kabaczek jest botaniczną odmianą dyni zwyczajnej (Cucurbita pepo). Obejmuje on grupę odmian o owocach wydłużonych i jasnożółtym, delikatnym, smacznym miąższu. Owoce kabaczka spożywa się po ugotowaniu, duszone, zapiekane lub konserwowane. Co jeszcze warto wiedzieć o tym smacznym warzywie? Poznaj wartości odżywcze kabaczka i zobacz jak wygląda uprawa kabaczka w ogrodzie. Polecamy także najlepsze odmiany kabaczka, które warto posadzić na grządce warzywnej!
Kabaczek – uprawa na działce
Fot. pixabay.com
Kabaczek – wartości odżywcze
O wartościach odżywczych kabaczka decyduje głównie wysoka zawartość składników mineralnych, zwłaszcza potasu, wapnia, żelaza i manganu oraz witamin B1, B2, PP, C, a także kwasu foliowego i beta-karotenu. Owoce kabaczka nie kumulują szkodliwych dla człowieka metali ciężkich i są dietetyczne, małokaloryczne (zaledwie 15-20 kcal/100g), a przy tym lekkostrawne. Posiadają wlaściwości odkwaszające organizm.
Kabaczki nadają się doskonale na różnego rodzaju przetwory, do duszenia i pieczenia, jak i do bezpośredniego spożycia. W smaku kabaczek jest lekko słodkawy o delikatnym posmaku przypominającym orzechy i dość soczysty. Ze względu na swoje właściwości odżywcze kabaczek polecany jest osobom chorującym na nadciśnienie, miażdżycę, otyłość, a także tym z problemami przemiany materii.
Kabaczek – uprawa
Do uprawy kabaczka wybierzmy dobrze osłonięte, nasłonecznione stanowisko i żyzną, przepuszczalną glebę, o odczynie obojętnym. Kabaczka można uprawiać z siewu wprost do gruntu lub z rozsady. Przy uprawie tego warzywa z rozsady, nasiona wysiewa się w końcu kwietnia do doniczek w inspekcie, zaś przygotowaną rozsadę kabaczka wysadzamy do gruntu w połowie maja.
W przypadku uprawy kabaczka z siewu wprostu na grządkę, nasiona tego warzywa wysiewa się do gruntu w drugiej połowie maja po warzywach na przedplon – sałacie, rzodkiewce czy szpinaku, gdy ryzyko wiosennych przymrozków już nie istnieje. Nasiona kabaczka wysiewa się po 2-3 sztuki na głębokość 3-4 cm w rozstawie 100×80-100 cm.
W uprawie kabaczka nie zapomnijmy o jego regularnym podlewaniu oraz odchwaszczeniu. Owoce kabaczka zaczynamy zbierać w połowie lipca, a w przypadku uprawy z rozsady – średnio o dwa tygodnie wcześniej. Z jednej rośliny można zebrać do kilkudziesięciu owoców kabaczka!
Różne odmiany kabaczka i cukinii
Fot. pixabay.com
Kabaczek – polecane odmiany
Zanim powiemy sobie o odmianach kabaczka, warto wiedzieć, że kabaczek to w zasadzie to samo, co cukinia. Nazwa kabaczek przyjęła się bardziej w Polsce południowo-wschodniej. Ale zasady uprawy kabaczka i cukinii są identyczne.
Warto jednak wiedzieć, że otrzymane formy uprawne kabaczka i cukinii mogą się znacznie od siebie różnić, a określone nazwy odmian są przypisane wyłącznie do kabaczka lub do cukinii.
Czy są zatem jakieś różnice między cukinią, a kabaczkiem?
Otóż odmiany kabaczka uznawane są za bardziej soczyste niż cukinii, choć ogólnie owoce tych warzyw trudno odróżnić.
Znacząca różnica występuje natomiast we wzroście. Kabaczek, podobnie jak dynie, mocno się płoży, zajmując przy tym sporo miejsca na grządce. Cukinie rosną bardziej wzwyż, przyjmując pokrój bardziej krzaczasty. Jeżeli zatem mamy niewiele miejsca na grządce, lepiej posadzić cukinię.
Cukinia – wartości odżywcze, uprawa w gruncie, odmiany
Cukinia to botaniczna odmiana dyni zwyczajnej. Jej owoce są silnie wydłużone, lekko żebrowane o barwie ciemnozielonej, rzadziej żółtej oraz delikatnym, kruchym miąższu. Warto docenić wartości odżywcze cukinii oraz jej walory smakowe. Więcej.
Jedną z najbardziej znanych i polecanych odmian kabaczka jest kabaczek ‘Złoty Cepelin’. Roślina ta ma pokrój krzaczasty, o krótkich półsztywnych pędach. Owoce tej odmiany kabaczka są małe, o masie 2-3 kg, wydłużone. Skórka owoców jest jasnozielona, z czasem w miarę dojrzewania żółknąca, o miąższu zielonkawobiałym. Młode owoce ‘Złotego Cepelina’ nadają się do konserwowania, zachowując po obróbce swój kolor, starsze można dusić, smażyć czy faszerować.
Inną równie polecaną odmianą kabaczka jest kabaczek ‘Wanda’, który wysoko plonuje i ma silne skłonności do rozkrzewiania się. Owoce tej odmiany kabaczka są jasnozielone, z czasem nabierają żółtej barwy. Doskonale nadają się do duszenia, zapiekania oraz faszerowania.
mgr inż. Joanna Białowąs
Dynia jadalna – odmiany, uprawa, zbiór i przechowywanie
Dynia jadalna określa gatunki i odmiany dyni, nadające się do spożycia. Zobacz jakie odmiany dyni warto uprawiać w ogrodzie, jakie są zasady uprawy dyni, a także kiedy najlepiej przeprowadzić zbiór dyni i jak powinno wyglądać jej przechowywanie aby dynie zebrane w ogrodzie jak najdłużej zachowały swoje walory odżywcze. Więcej.
Melon – właściwości, odmiany, uprawa w Polsce, jak jeść
Melon jest warzywem należącym do rodziny dyniowatych. Warto docenić nie tylko smakowe właściwości melona ale też jego działanie lecznicze i zdrowotne. Zobacz jak wygląda uprawa melona w Polsce, wybierz najlepsze odmiany melonów do Twojego ogródka i poznaj sekret jak jeść melony aby w pełni wydobyć ich walory smakowe. Więcej.
Bakłażan – właściwości odżywcze i uprawa w ogrodzie
Bakłażan jest charakterystycznym warzywem z fioletową skórką i biało-zielonym miąższem. Aczkolwiek niektóre odmiany bakłażanów mogą zaskoczyć swoim wyglądem niejednego ogrodnika! Zobacz jakie właściwości odżywcze kryje w sobie bakłażan oraz jak powinna wyglądać uprawa, by warzywo to zdrowo rosło i zaskakiwało wspaniałym smakiem! Więcej.
Opracowano na podstawie: Orłowski M., Kołota E., Strychacz I., Uprawa warzyw w gruncie, PWRiL, s. 264-265; Orłowski M., Kołota E., Biesiada A., Warzywnictwo, UWP, s. 394-396.
Chakasja
Chakasja, Republika Chakasji (Республика Хакасия, Riespublika Chakasija) – republika autonomiczna Federacji Rosyjskiej. Powierzchnia wynosi 61 610,1 km². Liczba ludności wynosi 532 403 mieszkańców (2010). Chakasja zamieszkana jest w większości przez Rosjan i Chakasów, język chakaski jest obok rosyjskiego językiem urzędowym. Stolicą i największym miastem republiki jest Abakan. Nazwa własna w języku chakaskim: Chakasija Respublikazy.
Chakasja: warunki naturalne
Chakasja położona jest w azjatyckiej części Rosji, w południowej części Syberii Wschodniej, w dorzeczu Jeniseju.
Ukształtowanie terenu
Większość powierzchni Chakasji zajmuje rozległy Step Abakański (znany też jako “Step Minusiński” lub “Abakan”). Chakasja zajmuje jego wschodnią część. Środek regionu zajmuje Kotlina Minusińska (Kotlina Chakasko-Minusińska) a także Kotlina Czułymsko-Jenisejska – Chakasja obejmuje połowę Kotliny Minusińskiej leżącą na zachód od Jeniseju. Kotliny te otaczają pasma górskie: Ałtaj, Sajany Zachodnie, Ałatau Kuźniecki i Góry Abakańskie. Najwyższym szczytem Chakasji jest położony w Sajanach Karagosz – 2930 m n.p.m.
Wody
Największe rzeki regionu to Jenisej i Abakan. Większość Chakasji położona jest w dorzeczu rzeki Jenisej, która wyznacza wschodnią granicę republiki. Rzeka Abakan przepływa przez środek Kotliny Minusińskiej, tworząc rodzaj osi kraju. Jej ujście do Jeniseju znajduje się w mieście Abakan. Do głównych rzek Chakasji należy także Czułym. Na Jeniseju istnieją sztuczne zbiorniki wodne, Zbiornik Sajańsko-Szuszeński i Zbiornik Krasnojarski.
Roślinność
W kotlinie występuje roślinność stepowa oraz lasostepy. Step abakański należy do stosunkowo słabo przekształconych przez człowieka skupisk roślinności stepowej, choć w czasach Chruszczowa “kampania zagospodarowania nieużytków” spowodowała znaczne straty ekologiczne. Obszary górskie porastają lasy mieszane i iglaste, w typie tajgi syberyjskiej. W lasach dominuje modrzew, sosna, jodła i świerk. Ogólna lesistość Chakasji wynosi 40%. W wyższych partiach gór występują zbiorowiska tundry górskiej.
Klimat Chakasji
W Chakasji panuje klimat umiarkowany chłodny, wybitnie kontynentalny. Cechuje się on jednak pewną nietypowością w stosunku do innych części południowej Syberii – kotlina jest stosunkowo ciepła, Chakasja znana jest nawet jako “Włochy Syberii”. Najchłodniejszym miesiącem jest styczeń (średnie temperatury dobowe wynoszą -20 °C), najcieplejszym miesiącem jest lipiec (średnie temperatury wynoszą 20 °C). Obszary górskie są oczywiście znacznie chłodniejsze. Opady są nieznaczne, szczególnie w miesiącach zimowych: w kotlinie wysokość pokrywy śnieżnej rzadko przekracza 20 centymetrów. Przeważają wiatry południowe i południowo-zachodnie.
Historia Chakasji
Ze względu na stosunkowo łagodny klimat Chakasja zasiedlona była już w okresie paleolitu. Stanowiła ważny ośrodek wielu kultur neolitu i epoki brązu, do których należą kultura afanasjewska, kultura okuniewska, kultura andronowska, kultura karasukska i kultura tagarska. Zwłaszcza w przypadku kultury tagarskiej znaleziska archeologiczne są bardzo liczne, Chakasja stanowiła główne centrum tej kultury. Kultury te pozostawiły po sobie liczne kurhany i megality, stanowiące charakterystyczny element krajobrazu chakaskich stepów i odgrywające dużą rolę w kulturze Chakasów.
Na VI wiek n.e. datuje się najstarsze inskrypcje runiczne, świadczące o tureckości tych obszarów. Od VIII do XIII wieku na terenie Chakasji istniało państwo Kirgizów Jenisejskich, zwane też Imperium Starochakaskim. Zostało ono zniszczone przez najazd Mongołów w XIII wieku, część Kirgizów Jenisejskich musiała wtedy wyemigrować w góry Tien-szan, dając początek narodowi Kirgizów. Najazd mongolski doprowadził także do upadku rolnictwa na skutek zniszczenia systemów irygacyjnych. Następnie Chakasja zależna była luźno od Złotej Ordy, po upadku której ukształtowało się kilka drobnych chakaskich państewek.
W XVI wieku miały miejsce najazdy Ojratów. Od XVII wieku najazdy rosyjskie – Chakasja była stopniowo przyłączana do Rosji. Założone w XVII wieku rosyjskie warownie, takie jak pobliskie Tomsk i Krasnojarsk, umożliwiły penetrację wojskową ziem Chakasów i pobieranie daniny, a także stopniowy napływ kolonistów rosyjskich. Rosjanie odbierali Chakasom najlepsze pastwiska i grunty orne, krwawo tłumili ich bunty, rozpoczął się stopniowy upadek kultury chakaskiej. Oficjalnie Chakasja włączona została do Rosji dopiero w 1707 roku, w 1727 roku objęto ją “protektoratem”. Wiązało się to z odkryciem w Chakasji rud metali, zwłaszcza miedzi. Kolonizacja przybrała na sile zwłaszcza pod koniec XIX wieku. Osadnikami byli w dużej mierze zesłańcy, osadzeni w Chakasji przymusowo.
W czasie rosyjskiej wojny domowej w Chakasji działała Biała Gwardia – wydarzenia te określa się jako “Powstanie w Chakasji”. Niewielkie grupy białogwardzistów działały jeszcze do 1926 roku. W powstaniu wyróżniły się oddziały złożone z rdzennych Chakasów.
W 1923 roku utworzono narodowy Ujezd Chakaski (od 1925 Okręg Chakaski). W 1930 przekształcono go w Chakaski Obwód Autonomiczny, posiadający pozory autonomii. W okresie stalinizmu rozpoczął się proces nieudanej, forsownej industrializacji regionu.
W 1991 powstała Chakaska Autonomiczna Republika Radziecka. Po rozpadzie związku Radzieckiego weszła w skład Federacji Rosyjskiej jako Republika Chakasji (razem z innymi 18 republikami w marcu 1992 roku podpisała układ federacyjny z Rosją).
Chakasja: Gospodarka
Tradycyjna gospodarka Chakasów opierała się na półkoczowniczym wypasie bydła, a także myślistwie i rybołówstwie. Forsowna industrializacja przeprowadzona w czasach Związku Radzieckiego przyczyniła się do degradacji społecznej i ekologicznej regionu. Współcześnie podstawą gospodarki jest górnictwo, w tym wydobycie węgla kamiennego, rud żelaza, ołowiu, miedzi, molibdenu, tungstenu i złota. Istnieje także przemysł środków transportu (produkcja kontenerów i wagonów kolejowych), przemysł drzewny wraz pozyskiwaniem drewna i przemysł hutniczy (hutnictwo metali kolorowych). Przemysł ten jest przestarzały i przyczynia się do degradacji ekologicznej regionu. Wydobycie miedzi rozpoczęło się już w XVIII wieku. Bogate rudy żelaza występują głównie w okolicach miasta Abaza, węgiel natomiast w okolicach Czernogorska. Złoto wydobywa się w górnym biegu rzeki Czułym. W okolicach miejscowości Askiz występuje baryt.
W Chakasji istnieją liczne wielkie elektrownie wodne, które jednak ulegają stale awariom. Zbudowana w 1968 roku Sajańsko-Szuszeńska Elektrownia Wodna (Hydrowęzeł Sajańsko-Szuszeński), część kaskady Jeniseju, uległa w 2009 roku katastrofie przemysłowej.
Rolnictwo opiera się na hodowli bydła i owiec. Możliwa jest także uprawa zbóż, w tym pszenicy (na mniejszą skalę jęczmienia i owsa), oraz uprawa roślin pastewnych i ziemniaków. Budowa kanałów irygacyjnych zwiększyła możliwości uprawy zbóż, przyczyniła się jednak do dalszej degradacji środowiska naturalnego.
Chakasja: Demografia i społeczeństwo
Liczba ludności, grupy etniczne
Według danych z rosyjskiego spisu powszechnego z 2010 roku ludność Chakasji wynosi 532 403 mieszkańców. Większość mieszkańców stanowią Rosjanie, szczególnie w miejskich ośrodkach przemysłowych. Chakasi stanowią zaledwie około 10% ludności, poddawani są stale dyskryminacji kulturowej, społecznej i ekonomicznej. W Chakasji żyje także mniejszość ukraińska (5039 osób) i mniejszość niemiecka (5976 osób).
Miasta
Największym miastem jest stolica republiki, Abakan (Абакан), 165214 mieszkańców. W tym dużym ośrodku przemysłowym, skupiającym znaczną część ludności Chakasji, żyje niewielu Chakasów. Istnieje w nim wyższa szkoła pedagogiczna, port rzeczny i lotniczy. Inne większe ośrodki miejskie to Sajanogorsk (49887 mieszkańców), Czernogorsk (72147 mieszkańców), Abaza (17115 mieszkańców) i Sorsk (12143 mieszkańców).
Chakasja i jej problemy społeczne
Po upadku Związku Radzieckiego nasiliły się problemy społeczne regionu. Należą do nich przede wszystkim apatia społeczna, rozkład gospodarki i degradacja przyrody. Wśród ludności szerzy się alkoholizm i narkomania. Występuje epidemia gruźlicy, AIDS i chorób wenerycznych. Problemy społeczne dotyczą w największej mierze Chakasów, rdzennej ludności republiki. Mimo pewnego odrodzenia zainteresowania językiem chakaskim (jest on już nauczany w niektórych szkołach) i kulturą chakaską, tożsamość kulturowa Chakasów jest zagrożona, zagrożone jest nawet samo ich biologiczne przetrwanie. Ludność rosyjska rzadko uczy się języka chakaskiego i nie interesuje się kulturą Chakasów – ma zresztą miejsce masowa emigracja Rosjan z Chakasji do europejskiej części Rosji.
Chakasi
Pierwsze wzmianki o Kirgizach zamieszkujących Chakasję pochodzą z V wieku n.e., ze źródeł chińskich. Po podboju mongolskim część Kirgizów przeniosła się w góry Azji Środkowej, dając początek współczesnym Kirgizom, reszta pozostała zaś na terytorium Chakasji. Chakasi dzielą się na pięć głównych plemion, są to Kaczyńcy (Kaczincy) – osiadła i najzamożniejsza grupa Chakasów, Kyzylcy (Kyzyłowie), Bieltyrcy, Sagajowie i Kojbałowie. Odgałęzieniem Chakasów jest także część Szorów. Plemiona te połączone były silnymi więziami kulturowymi, jednak wspólną nazwę dla nich wprowadzono odgórnie dopiero w 1923 roku. Chakasowie tradycyjnie wyznają szamanizm, w Rosji carskiej zmuszono ich do oficjalnego przyjęcia prawosławia. W okresie radzieckim miała miejsce wymuszona ateizacja społeczeństwa chakaskiego. W latach 50. i 60., po okresie stalinowskim, miało miejsce pewne odrodzenie tradycyjnej kultury chakaskiej, które nasiliło się znacznie po upadku Związku Radzieckiego. Kultura Chakasów jest jednak zagrożona, maleje liczba użytkowników języka chakaskiego, nasilają się typowe dla Rosji problemy społeczne, takie jak alkoholizm, wysoka śmiertelność i ogólna degeneracja społeczna i ekonomiczna.