Lilak Bogdan Chmielnicki: opis odmiany, charakterystyka, technologia sadzenia i uprawy
Drugim możliwym sojusznikiem był prawosławny car Moskwy . Rząd ten był dość ostrożny i trzymał się z dala od działań wojennych na Ukrainie. Mimo licznych posłów i wezwania Chmielnickiego o pomoc w imię wspólnego wyznania prawosławnego car wolał czekać, aż groźba unii kozacko-osmańskiej w 1653 r. zmusiła go ostatecznie do działania. Myśl, że car może być przychylny wzięciu Ukrainy pod swoje ręce, została przekazana hetmanowi i w ten sposób nasiliła się działalność dyplomatyczna.
Bohdan Chmielnicki – Bohdan Khmelnytsky
Zenon wyjechał Bohdan Chmielnicki ( ruskie : Ѕѣнові Богдан Хмелнiцкiи; nowoczesny ukraiński : Богдан Зиновій Михайлович Хмельницький ; c. 1595 – 06 sierpnia 1657) był ukraiński hetman z Zaporoskiej Host , a następnie w polskiej koronie z polsko-litewskiej Rzeczypospolitej (obecnie część Ukraina ). On poprowadził powstanie przeciwko Rzeczypospolitej i jego magnatów (1648/54), które doprowadziły do utworzenia państwa prowadzonego przez Kozaków . W 1654 r. zawarł traktat perejasławski z carem moskiewskim i tym samym sprzymierzył hetmanat kozacki z carem moskiewskim .
Zawartość
- 1 Wczesne życie
- 1.1 Małżeństwo i rodzina
- 5.1 Założenie hetmanatu kozackiego
- 5.2 Powikłania
- 8.1 Ocena ukraińska
- 8.2 Ocena polska
- 8.3 Historia rosyjska i sowiecka
- 8.4 Historia żydowska
Wczesne życie
Bohdan Chmielnicki
Chociaż nie ma jednoznacznych dowodów na datę urodzin Chmielnickiego, rosyjski historyk Mychajło Maksymowicz sugeruje, że jest to prawdopodobnie 27 grudnia 1595 r. Julian (dzień św. Teodora ). Zgodnie ze zwyczajem w Kościele prawosławnym , został ochrzczony jednym ze swoich drugich imion, Theodor, przetłumaczonym na ukraiński jako Bohdan. Biografia od Chmielnickiego przez Smoliy i Stepankov, sugeruje jednak, że bardziej prawdopodobne jest, że urodził się w dniu 9 listopada (Święto św Zenoby, 30 października w kalendarzu juliańskim ) i został ochrzczony w dniu 11 listopada (Święto św Theodore w Kościół katolicki).
Chmielnicki urodził się prawdopodobnie we wsi Subotiw koło Czyhyryna w Koronie Polskim, w majątku swego ojca Mychajła Chmielnickiego . Urodził się w ukraińskiej mniejszej szlachcie. Jego ojciec był dworzanin z wielkiego koronnego hetmana Stanisława Żółkiewskiego , ale później dołączył do sądu jego syn-in-law Jan Daniłowicz , który w 1597 roku stał starosta z Korsun i Czehryń i mianowany Mychajło jako jego zastępca w Czehryń ( pidstarosta ). Za swoją służbę otrzymał pas ziemi w pobliżu miasta, gdzie Mychajło założył chutor Subotiv .
Pojawiły się kontrowersje, czy Bohdan i jego ojciec należeli do szlachty. Niektóre źródła podają, że w 1590 r. jego ojciec Mychajło został mianowany sotnikiem dla starosty korsuńsko-czyhyryńskiego Jana Daniłowicza , który dalej kolonizował nowe ziemie ukraińskie nad Dnieprem . Chmielnicki utożsamiany z szlachcicem, a status jego ojca jako pidstarostwa czynyryńskiego pomagał być uważany za takiego przez innych. W czasie powstania Chmielnicki podkreślał jednak kozackie korzenie matki i wyczyny ojca z kozakami z Siczy .
Chmielnicki uczęszczał do kolegium jezuickiego , prawdopodobnie w Jarosławiu , ale prawdopodobnie we Lwowie, w szkole założonej przez hetmana Żółkiewskiego. Szkołę ukończył do 1617 r., zdobywając szeroką wiedzę z zakresu historii świata oraz ucząc się języka polskiego i łaciny. Później nauczył się tureckiego, tatarskiego i francuskiego. W przeciwieństwie do wielu innych uczniów jezuitów nie przyjął katolicyzmu, ale pozostał prawosławny.
Małżeństwo i rodzina
Miedzioryt z 1651 r. autorstwa Wilhelma Hondiusa
Bohdan Chmielnicki ożenił się z Hanną Somkowną, siostrą bogatego Kozaka Perejasława ; para osiedliła się w Subotiv . W drugiej połowie lat 20. XVII wieku mieli trzy córki: Stepanydę, Olenę i Katerynę. Jego pierwszy syn Tymisz (Tymofij) urodził się w 1632 roku, a kolejny syn Jurij urodził się w 1640 roku.
Kozak rejestrowy
Po ukończeniu studiów w 1617 r. Chmielnicki wszedł do służby u Kozaków. Już w 1619 r. został wysłany wraz z ojcem do Mołdawii , kiedy Rzeczpospolita Obojga Narodów przystąpiła do wojny z Imperium Osmańskim . Jego pierwsze zaangażowanie wojskowe było tragiczne. W bitwie pod Cecorą (Țuțora) 17 września 1620 r. zginął jego ojciec, a młody Chmielnicki, m.in. przyszły hetman Stanisław Koniecpolski , dostał się do niewoli tureckiej. Następne dwa lata spędził w niewoli w Konstantynopolu jako więzień osmańskiego Kapudana Paszy (prawdopodobnie Parlaka Mustafy Paszy ). Inne źródła podają, że swoją niewolę spędził w osmańskiej marynarce na galerach jako wioślarz , gdzie nauczył się języków tureckich .
Chociaż nie ma konkretnych dowodów na jego powrót na Ukrainę, większość historyków uważa, że Chmielnicki albo uciekł, albo został wykupiony. Źródła różnią się co do jego dobroczyńcy – matki, przyjaciół, króla polskiego – ale być może od Krzysztofa Zbaraskiego , ambasadora Rzeczypospolitej przy Turkach . W 1622 r. zapłacił 30 000 talarów okupu za wszystkich jeńców pojmanych w bitwie pod Cecorą. Po powrocie do Subotiwa Chmielnicki przejął zarządzanie majątkiem ojca i został kozakiem rejestrowym w pułku czynyryńskim .
Najprawdopodobniej nie brał udziału w żadnym z powstań kozackich, które wybuchły wówczas na Ukrainie. Jego wierny serwis osiągnąć mu rangę urzędnika wojskowego ( pisarz wojskowy ) z zarejestrowanych Kozaków w 1637 roku stało się po kapitulacji powstania Pavlyuk w mieście Borowica w dniu 24 grudnia 1637 roku, kiedy to hetman pole Mikołaj Potocki powołany nowy kozacki starostwo. Musiał to zrobić, ponieważ część starszych albo przyłączyła się do Pawluka, albo została przez niego zabita (np. były urzędnik wojskowy Teodor Onuszkowicz). Chmielnicki, ze względu na swoje nowe stanowisko, przygotował i podpisał akt kapitulacji. Walki nie ustały w Borowicy, wiosną przyszłego roku pod nowym dowództwem Ostrianyna i Huni ponownie powstali zbuntowani Kozacy . Mikołaj Potocki znów odniósł sukces i po sześciotygodniowym oblężeniu zbuntowani Kozacy zostali zmuszeni do kapitulacji 3 sierpnia 1638 r. Podobnie jak rok wcześniej, część Kozaków rejestrowych przyłączyła się do powstańców, część z nich pozostała lojalna. W przeciwieństwie do poprzedniego razu Potocki postanowił nie karać zbuntowanych Kozaków, ale zmusił ich wszystkich do złożenia przysięgi wierności królowi i państwu oraz przysięgi, że nie będą szukać zemsty na sobie. Hetman zgodził się także na ich prośbę o wysłanie do króla emisariuszy w celu uzyskania łaski królewskiej i zachowania praw kozackich. Zostali wybrani na soborze 9 września 1638 r. w Kijowie. Jednym z nich był Bohdan Chmielnicki; pozostali trzej to Iwan Bojaryn, pułkownik kaniowski, Roman Połowiec i Jan Wołczenko. Posłowie niewiele osiągnęli, głównie dlatego, że wszystkie decyzje zapadł już na początku tego roku w Sejmie, kiedy posłowie zaakceptowali projekt przedstawiony przez hetmana wielkiego Stanisława Koniecpolskiego . Kozacy zostali zmuszeni do zaakceptowania nowych, surowych warunków na kolejnym soborze w Masłowym Stawie nad rzeką Roś . Według jednego z artykułów Ordynacya Woyska Zaporowskiego ( „Rozporządzenie”) Armii Zaporoskiej Kozacy zarejestrowany stracił prawo wyboru własnych oficerów i dowódcy, zwany starszy ( starszy ) lub komisarza. Odtąd starszy miał być nominowany przez Sejm z rekomendacji hetmana wielkiego. Hetman wielki otrzymał także prawo mianowania wszystkich oficerów. Komisarzy, pułkownicy i osauls musiał być szlachcice, a sotniks i atamanów musiał być Kozaków, którzy zostali „Zasłużony w służbie dla nas i Rzeczypospolitej”. Chmielnicki został jednym z sotników pułku czehryńskiego.
W 1663 w Paryżu Pierre Chevalier opublikował książkę o powstaniu kozackim pt. Histoire de la guerre des Cosaques contre la Pologne , którą zadedykował Nicolasowi Léonor de Flesselles, hrabiemu de Brégy, który był ambasadorem w Polsce w 1645 roku. W dedykacji opisał spotkanie de Brégy’ego z Chmielnickim we Francji i grupą Kozaków, którą przywiózł do Francji, by walczyli z Hiszpanią we Flandrii. Chevalier twierdził też, że sam dowodził kozakami we Flandrii. Chociaż w odległych częściach książki Kawaler ani razu nie wspomina ani Kozaków, ani Chmielnickiego. W innym jego piśmie, Relation des Cosaques (avec la vie de Kmielniski, tirée d’un Manuscrit) , wydanym w tym samym roku, zawierającym także biografię Chmielnickiego, nie ma wzmianki o jego ani o żadnym innym pobycie Kozaków we Francji czy Flandrii. . Zresztą jedynym źródłem, które wspomina o takim wydarzeniu jest pierwsza księga kawalerów, nie ma po niej śladu nawet w korespondencji hrabiego de Brègy. Choć prawdą jest, że w latach 1646-1648 prowadził pobór żołnierzy w Polsce do armii francuskiej. Faktycznie mu się to udało i około 3000 z nich pojechało przez Gdańsk do Flandrii i wzięło udział w walkach wokół Dunkierki. Źródła francuskie opisują je jako infanterie tout Poulonnois qu’Allemand . Dowodzili nimi pułkownicy Krzysztof Przyjemski, Andrzej Przyjemski i Georges Cabray. Drugim poborem wysłanym w 1647 r. dowodził Jan Pleitner, holenderski inżynier wojskowy w służbie Władysława IV i Jan Denhoff, pułkownik Gwardii Królewskiej. XVII-wieczny francuski historyk Jean-François Sarasіn w swojej Histoire de siège de Dunkerque , opisując udział polskich najemników w walkach o Dunkierkę, zauważa, że dowodził nimi jakiś „Sirot”. Niektórzy historycy identyfikują go jako Ivana Sirko , atamana kozackiego .
Twierdzenia, że Chmielnicki i Kozacy faktycznie przebywali we Francji, popierają niektórzy ukraińscy historycy, podczas gdy inni, większość polskich badaczy, uważa to za mało prawdopodobne.
Afera Czaplińskiego
Po śmierci magnata Stanisława Koniecpolskiego (marzec 1646), zwolennika sprawiedliwego traktowania Kozaków , jego następca Aleksander przepisał mapy swoich posiadłości. Zgłosił roszczenia do majątku Chmielnickiego, twierdząc, że jest jego. Chmielnicki, próbując znaleźć ochronę przed tym złapaniem przez potężnego magnata, pisał liczne apele i listy do różnych przedstawicieli korony polskiej, ale bezskutecznie. Pod koniec 1645 r. starosta chyhyryński Daniel Czapliński oficjalnie otrzymał od Koniecpolskiego upoważnienie do zajęcia dóbr Subotiwskich Chmielnickiego.
Portret Bohdana Chmielnickiego (ok. 1650) w Muzeum Okręgowym w Tarnowie . Chmielnicki otrzymał ze Wschodu gotowe szaty. Zgodnie z przesłaniem z 1651 r. sułtan Mehmed IV wysłał mu „ samickiego kaftana , jednego z jego honorowych królewskich kaftanów”.
Latem 1646 r. Chmielnicki umawiał się na audiencję u króla Władysława IV, który miał przychylną pozycję na dworze. Władysław, który chciał mieć po swojej stronie Kozaków w planowanych przez siebie wojnach, nadał Chmielnickiemu przywilej królewski, chroniący jego prawa do dóbr Subotiwów. Jednak ze względu na ówczesną strukturę Rzeczypospolitej i bezprawie Ukrainy nawet król nie był w stanie zapobiec konfrontacji z miejscowymi magnatami. Na początku 1647 r. Daniel Czapliński zaczął nękać Chmielnickiego w celu zmuszenia go do opuszczenia ziemi. Dwukrotnie magnat dokonał nalotu na Subotiw: dokonano znacznych szkód materialnych i ciężko pobito syna Chmielnickiego, Jurija. Ostatecznie w kwietniu 1647 r. Czaplińskiemu udało się wyrzucić Chmielnickiego z ziemi i zmuszony był przenieść się wraz z liczną rodziną do domu krewnego w Czyhyrynie.
W maju 1647 r. Chmielnicki zorganizował drugą audiencję u króla, aby przedstawić swoją sprawę, ale uznał, że nie chce stawić czoła potężnemu magnatowi. Oprócz utraty majątku Chmielnicki stracił żonę Hannę i został sam z dziećmi. Szybko ożenił się ponownie, z Motroną ( Helena Czaplińska ), tak zwaną ” Heleną stepową”. Mniej odnosił sukcesy w obrocie nieruchomościami i nie był w stanie odzyskać ziemi i majątku ze swojego majątku ani rekompensaty finansowej za nią. W tym czasie spotkał się z kilkoma wyższymi polskimi urzędnikami, aby omówić wojnę Kozaków z Tatarami i ponownie wykorzystał tę okazję, by jeszcze bezskutecznie wnieść swoją sprawę do Czaplińskiego.
Chociaż Chmielnicki nie znalazł poparcia u polskich urzędników, znalazł je u swoich kozackich przyjaciół i podwładnych. Jego chyhyryński pułk i inni byli po jego stronie. Przez całą jesień 1647 Chmielnicki podróżował od jednego pułku do drugiego i miał liczne konsultacje z przywódcami kozackimi na całej Ukrainie. Jego działalność budziła podejrzenia wśród lokalnych władz polskich przyzwyczajonych już do buntów kozackich; został natychmiast aresztowany. Koniecpolski wydał rozkaz egzekucji, ale do uwolnienia go udało się przekonać kozackiego czehyryńskiego , który przetrzymywał Chmielnickiego. Nie chcąc dalej kusić losu, Chmielnicki wraz z grupą swoich zwolenników udał się na Sicz Zaporoską .
Powstanie
Główny artykuł: Powstanie Chmielnickiego
Bohdan Chmielnicki (po lewej ) z Tugajem Bejem (po prawej ) we Lwowie , olej na płótnie, Jan Matejko , 1885, Muzeum Narodowe w Warszawie
Choć sprawa Czaplińskiego jest powszechnie uważana za bezpośrednią przyczynę powstania, była przede wszystkim katalizatorem działań reprezentujących rosnące niezadowolenie społeczne. Religia, pochodzenie etniczne i ekonomia przyczyniły się do tego niezadowolenia. Podczas gdy Rzeczpospolita Obojga Narodów pozostała unią narodów, liczna populacja prawosławnych Rusinów została zignorowana. Uciskani przez polskich magnatów, wyładowywali swój gniew na Polakach, a także na Żydach, którzy często zarządzali dobrami polskiej szlachty. Nadejście kontrreformacji pogorszyło stosunki między Kościołem prawosławnym a katolickim. Wielu prawosławnych Ukraińców uważało Związek Brzeski za zagrożenie dla ich prawosławia.
Początkowe sukcesy
Pod koniec 1647 roku Chmielnicki osiągnął ujście z Dniepru rzeki. 7 grudnia jego niewielki oddział (300–500 ludzi) przy pomocy kozaków rejestrowych, którzy przeszli na jego stronę, rozbroił pilnujący okolicy niewielki oddział polski i zajął Sicz Zaporoską. Polacy próbowali odzyskać Sicz, ale zostali zdecydowanie pokonani, gdy do sił przyłączyło się więcej Kozaków rejestrowych. Pod koniec stycznia 1648 zwołano Radę Kozacką i jednogłośnie wybrano Chmielnickiego na hetmana . Nastąpił okres gorączkowej aktywności. Kozacy zostały wysłane z literami Hetmana wielu regionach Ukrainy zawijających na Kozaków i prawosławnych chłopów do przyłączenia się do buntu, Chortyca zostało wzmocnione, starano się nabyć i produkcji broni i amunicji, a emisariusze zostali wysłani do chana Krymu , Islam III Girej .
Początkowo polskie władze lekceważyły wiadomość o przybyciu Chmielnickiego na Sicz i doniesienia o buncie. Obie strony wymieniły się listami żądań: Polacy poprosili Kozaków o oddanie zbuntowanego wodza i rozwiązanie, a Chmielnicki i Rada zażądali od Rzeczypospolitej przywrócenia dawnych praw kozaków, powstrzymania postępu Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego , oddania prawa mianować prawosławnych dowódców pułków Sicz i Kozaków Rejestrowych oraz usuwać z Ukrainy wojska Rzeczypospolitej. Polscy magnaci uznali te żądania za afront i armia pod dowództwem Stefana Potockiego ruszyła w stronę Siczy.
Gdyby Kozacy zostali w Chortyci, mogliby zostać pokonani, jak w wielu innych buntach. Jednak Chmielnicki maszerował przeciwko Polakom. Obie armie spotkały się 16 maja 1648 w Żółte Wody , gdzie, wspomagany przez Tatarów z Tuhaj-bej , Kozacy zadane swój pierwszy druzgocącą klęskę w Rzeczypospolitej. Niedługo potem powtórzono ją z takim samym sukcesem w bitwie pod Korsuniem 26 maja 1648 r. Chmielnicki wykorzystał swoje zdolności dyplomatyczne i wojskowe: pod jego dowództwem armia kozacka zgodnie z jego planami przeszła na pozycje bojowe, kozacy byli proaktywni i zdecydowani w ich manewrów i ataków, a co najważniejsze, zyskał poparcie zarówno dużych kontyngentów Kozaków rejestrowych, jak i Chana Krymskiego , jego kluczowego sojusznika w wielu nadchodzących bitwach.
Założenie hetmanatu kozackiego
Patriarcha Jerozolimy Paiseus, który odwiedza Kijów w tym czasie, o którym mowa Chmielnickiego jako księcia Rusi, szef niezależnego państwa ukraińskiego, według współczesnych. W lutym 1649 r., podczas negocjacji w Perejasławiu z polską delegacją pod przewodnictwem senatora Adama Kysila , Chmielnicki oświadczył, że jest „jedynym autokratą Rusi” i że ma „wystarczającą władzę na Ukrainie, Podolu i Wołyniu … na swojej ziemi i księstwo rozciągające się po Lwów, Chełm , Halicz ”.
Zrobiłem już więcej niż myślałem, teraz dostanę to, co ostatnio poprawiłem. Wyzwolę z nieszczęścia polskiego cały naród ruski! Zanim walczyłem o wyrządzone mi zniewagi i krzywdy, teraz będę walczył o naszą wiarę prawosławną. I wszyscy mi w tym pomogą, aż do Lublina i Krakowa, a ja się od nich nie wycofam, bo są naszą prawą ręką. A żeby nie napadali na kozaków podbijając chłopów, będę ich miał dwieście, trzysta tysięcy.
— (Bohdan Chmielnicki, książę Rusi)
Po okresie pierwszych sukcesów militarnych rozpoczął się proces państwowości . Jego przywództwo przejawiało się we wszystkich dziedzinach budowy państwa: wojsku, administracji, finansach, ekonomii i kulturze. Chmielnicki uczynił z Hostii Zaporoskiej najwyższą władzę w nowym państwie ukraińskim i zjednoczył wszystkie sfery społeczeństwa ukraińskiego pod jego władzą. Chmielnicki zbudował nowy system rządowy i rozwinął administrację wojskową i cywilną.
Na pierwszy plan wysunęło się nowe pokolenie mężów stanu i przywódców wojskowych: Iwan Wyhowski , Pawło Teteria , Danylo Nechai i Iwan Nechai , Iwan Bohun , Hryhoriy Hulyanytsky . Z kozackich polkowników, oficerów i dowódców wojskowych narodziła się nowa elita w państwie hetmanów kozackich. Przez lata elita zachowała i utrzymała autonomię hetmanatu kozackiego w obliczu rosyjskiej próby jej ograniczenia. Walnie przyczynił się również do nadejścia okresu Ruiny, który w końcu zniszczył większość osiągnięć epoki Chmielnickiego.
Komplikacje
Chorągiew Bohdana Chmielnickiego zdobyta w bitwie pod Beresteczkiem . Został później zabrany przez Szwedów w Warszawie 1655 i obecnie można go oglądać w Armémuseum w Sztokholmie w Szwecji.
Po początkowych sukcesach Chmielnickiego nastąpiła seria niepowodzeń, gdyż ani Chmielnicki, ani Rzeczpospolita nie miały dość sił, by ustabilizować sytuację lub zadać wrogowi klęskę. Nastąpił okres przerywanych działań wojennych i kilka traktatów pokojowych, które rzadko były przestrzegane. Od wiosny 1649 r. sytuacja Kozaków pogorszyła się; wraz ze wzrostem częstotliwości polskich ataków odnosiły one większe sukcesy. Wynikający z tego traktat zborowski z 18 sierpnia 1649 r. był niekorzystny dla Kozaków. Po nim nastąpiła kolejna porażka w bitwie pod Beresteczkiem 18 czerwca 1651 r., w której Tatarzy zdradzili Chmielnickiego i trzymali hetmana w niewoli. Kozacy ponieśli druzgocącą porażkę, z około 30 000 ofiar. Zostali zmuszeni do podpisania traktatu w Białej Cerkwi , który sprzyjał Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Znowu wybuchła wojna i w następnych latach obie strony prawie bezustannie były w stanie wojny. Teraz Tatarzy krymscy odegrali decydującą rolę i nie pozwolili zwyciężyć żadnej ze stron. W ich interesie leżało, aby zarówno Ukraina, jak i Rzeczpospolita Obojga Narodów nie stały się zbyt silne i nie stały się skuteczną potęgą w regionie.
Chmielnicki zaczął szukać innego zagranicznego sojusznika. Chociaż Kozacy ustanowili swoją de facto niezależność od Polski, nowe państwo potrzebowało legitymacji, którą mógł zapewnić obcy monarcha. W poszukiwaniu protektoratu Chmielnicki zwrócił się do sułtana osmańskiego w 1651 r. i wymieniono oficjalne ambasady. Turcy oferowali poddaństwo, podobnie jak ich inne układy ze współczesnym Krymem , Mołdawią i Wołoszczyzną . Jednak idea unii z muzułmańskim monarchą była nie do przyjęcia dla ogółu ludności i większości kozaków.
Drugim możliwym sojusznikiem był prawosławny car Moskwy . Rząd ten był dość ostrożny i trzymał się z dala od działań wojennych na Ukrainie. Mimo licznych posłów i wezwania Chmielnickiego o pomoc w imię wspólnego wyznania prawosławnego car wolał czekać, aż groźba unii kozacko-osmańskiej w 1653 r. zmusiła go ostatecznie do działania. Myśl, że car może być przychylny wzięciu Ukrainy pod swoje ręce, została przekazana hetmanowi i w ten sposób nasiliła się działalność dyplomatyczna.
Traktat z carem
Główny artykuł: Traktat Perejasławski
Flaga Bohdana Chmielnickiego. Bohdan (Б) Chmielnicki (Х), hetman (Г) Zastępu (В) Zaporoskiego (З) i jego (Е) królewskiego (К) majestatu (МЛС) Rzeczypospolitej.
Po serii negocjacji uzgodniono, że Kozacy przyjmą zwierzchnictwo cara Aleksieja Michajłowicza . W celu sfinalizowania traktatu do Perejasławia przybyła rosyjska ambasada pod dowództwem bojara Wasilija Buturlina , gdzie 18 stycznia 1654 r. zwołano Radę Kozacką i zawarto traktat. Historycy nie doszli do konsensusu w interpretacji intencji cara i Chmielnickiego w podpisaniu tego porozumienia. Traktat legitymizował rosyjskie roszczenia do stolicy Rusi Kijowskiej i wzmacniał wpływy cara w regionie. Chmielnicki potrzebował traktatu, aby uzyskać ochronę prawowitego monarchy i wsparcie przyjaznej potęgi prawosławnej.
Historycy różnie interpretują cel Chmielnickiego wobec związku: czy miał to być związek wojskowy, zwierzchnictwo , czy też całkowite wcielenie Ukrainy do caratu Rosji .
Różnice zostały wyrażone podczas ceremonii przysięgi na wierność carowi: rosyjski poseł odmówił odwzajemnienia się przysięgą złożoną przez władcę swoim poddanym, czego oczekiwali Kozacy i Rusini, gdyż było to w zwyczaju króla polskiego.
Chmielnicki wypadł z kościoła i zagroził anulowaniem całego traktatu. Kozacy postanowili odwołać żądanie i przestrzegać traktatu.
Ostatnie lata
W wyniku traktatu perejasławskiego z 1654 r . zmieniła się mapa geopolityczna regionu. Na scenę wkroczyła Rosja, a dawni sojusznicy Kozaków, Tatarzy, przeszli na stronę polską, rozpoczynając wojnę z Chmielnickim i jego siłami. Najazdy tatarskie wyludniły całe obszary Siczy. Kozacy, wspomagani przez wojska carskie, zemścili się na polskich posiadłościach na Białorusi , a wiosną 1654 r. Kozacy wypędzili Polaków z dużej części kraju. Szwecja weszła do walki wręcz. Dawni przeciwnicy zarówno Polski, jak i Rosji, zajęli część Litwy, zanim Rosjanie zdążyli się tam dostać.
Okupacja nie podobała się Rosji, ponieważ car dążył do przejęcia szwedzkich prowincji bałtyckich. W 1656 roku, z Rzeczypospolitej coraz wojną ale także coraz bardziej wrogie i udanej przeciwko Szwedom, władcy Siedmiogrodu , Jerzy II Rakoczy , dołączył również w. Karol X Szwecji już zamówione jego pomocy z powodu ogromnej polskiej opozycji popularnej i odporności przeciwko Szwedom. Pod ciosami ze wszystkich stron Rzeczpospolita ledwo przetrwała.
Kościół Subotiw , Ukrainie , gdzie został pochowany Chmielnicki
Rosja zaatakowała Szwecję w lipcu 1656, podczas gdy jej siły były głęboko zaangażowane w Polsce. Ta wojna zakończyła się status quo dwa lata później, ale skomplikowała sprawy dla Chmielnickiego, ponieważ jego sojusznik walczył teraz ze swoim władcą. Oprócz napięć dyplomatycznych między carem a Chmielnickim pojawiło się między nimi szereg innych nieporozumień. W szczególności dotyczyły one ingerencji rosyjskich urzędników w finanse hetmanatu kozackiego oraz w nowo zdobytej Białorusi. Car zawarł w 1656 r. osobny układ z Polakami w Wilnie. Posłańcom hetmana nie dopuszczono nawet do udziału w rokowaniach.
Chmielnicki napisał zirytowany list do cara, oskarżając go o złamanie porozumienia Perejasławskiego. Porównał Szwedów do cara i powiedział, że ci pierwsi są bardziej honorowi i godni zaufania niż Rosjanie.
W Polsce armia kozacka i sojusznicy siedmiogrodzcy ponieśli szereg niepowodzeń. W rezultacie Chmielnicki musiał uporać się z buntem kozackim na froncie wewnętrznym. Niepokojące wieści nadeszły również z Krymu, gdy Tatarzy w sojuszu z Polską przygotowywali się do nowej inwazji na Ukrainę. Choć już chory, Chmielnicki nadal prowadził działalność dyplomatyczną, w pewnym momencie nawet przyjmował z łóżka posłów cara.
Pomnik poświęcony Bogdanowi Chmielnickiemu w Kijowie na Ukrainie. Autorami są Borys Kryłow i Oles Sydoruk.
22 lipca doznał krwotoku mózgowego i został sparaliżowany po audiencji u kijowskiego pułkownika Żdanowicza. Jego wyprawa do Halicyny nie powiodła się z powodu buntu w jego armii. Niecały tydzień później Bohdan Chmielnicki zmarł o godzinie 5 rano 27 lipca 1657 r. Jego pogrzeb odbył się 23 sierpnia, a jego ciało wywieziono ze stolicy, Czyhyryna, do jego majątku w Subotivie, aby pochować je w kościele jego przodków. W 1664 r. polski hetman Stefan Czarniecki odbił Subotiw, który według niektórych historyków ukraińskich nakazał ekshumację i zbezczeszczenie zwłok hetmana i jego syna Tymisza , inni twierdzą, że tak nie jest.
Wpływy
Chmielnicki miał decydujący wpływ na historię Ukrainy. Nie tylko ukształtował przyszłość Ukrainy, ale wpłynął na układ sił w Europie, gdyż osłabienie polsko-litewskie zostało wykorzystane przez Austrię, Saksonię, Prusy i Rosję. Jego działania i rola w wydarzeniach były różnie postrzegane przez różnych współczesnych, a nawet teraz istnieją bardzo różne perspektywy jego spuścizny.
Lilak Bogdan Chmielnicki: opis odmiany, charakterystyka, technologia sadzenia i uprawy
Kwitnące bzy czyli kwiaty lilaków w naszym ogrodzie
Lilak pospolity zwany potocznie bzem jest jednym z najbardziej cenionych i popularnych krzewów uprawianych w naszych ogrodach i parkach. Roślina zachwyca nas corocznie w maju swoimi pięknymi i intensywnie pachnącymi kwiatami, które stają się ozdoba naszym mieszkań i domów. Przeczytaj więcej.
Lilak pospolity (bez zwyczajny, bez pospolity) – Syringa vulgaris)
Ogród, działka, parki, zieleńce w maju zachwycają soczystą zielenią, bardzo często uzupełnioną tęczowymi barwami kwiatów. Należy podkreślić, że w tym okresie nie brakuje kwitnących roślin, także o wyraziście pachnących kwiatach. Nawet iglaki wyglądają szczególnie z nowymi przyrostami. Jaśminowce, ma Przeczytaj więcej.
Lilak, Lilaki – Syringa, Lilak pospolity
Lilak to roślina pochodząca z rodziny oliwkowatych. Występuje w Azji oraz w południowo wschodniej Europie. Osiąga maksymalnie do 5 metrów wysokości i jest pokroju drzewa lub krzewu. Kwiaty mogą mieć różny kolor, od białego poprzez niebieskawy po ciemno fioletowy. Zebrane są w długie wiechy wyrastają Przeczytaj więcej.
Białe kwiaty w ogrodzie i na balkonie
. azalie i lilaki potocznie zwane bzami. Dodatkowym atutem lilaka pospolitego jest jego piękny zapach wabiący motyle. Piękną rośliną o białych kwiatach jest tawuła. W okresie wiosennym jej , . gatunki i odmiany aby kwiaty pojawiały się kolejno po sobie. Dzięki temu będziemy mogli cieszyć się kwiatami przez cały sezon. Jako pierwsze kwiaty przebijające się jeszcze przez . Przeczytaj więcej.
Fytoftoroza – zwalczanie i leczenie roślin
. lilakach irgach ostrokrzewach powojnikach rozchodnikach lawendzie języczce zawilcu bluszczu róży) oraz roślinach użytkowych (np. borówka wysoka papryka) . , . gatunki i odmiany roślin charakteryzujące się odpornością na tą groźną chorobę (np. żywotnik wschodni „Aurea Nana”). Poza tym nie należy zapominać o profilaktyce. Moczenie liści . Przeczytaj więcej.
Jadalne kwiaty – rośliny o jadalnych kwiatach
. lilak i lawenda wąskolistna Kwiaty lilaka barwy fioletowej o intensywnym przyjemnym zapachu i cytrynowym posmaku można użyć sezonowo do dekoracji deserów a także . Przeczytaj więcej.
Jaśmin czy jaśminowiec?
. lilaków (nie bzów) hipeastrum (nie amarylisów) hoi (nie woskownicy) kasztanowców (nie kasztanów) czy wreszcie jaśminowców (a nie , . kilka odmian uprawowych) raczej nie spotkamy ich na terenie naszego kraju gdyż większość jaśminów to po prostu rośliny egzotyczne. Nie tolerują tak dużych spadków . Przeczytaj więcej.
Kiedy przycinać krzewy – zestawienie
. Lilak pospolity Tuż po kwitnieniu (zwykle k. V- VI) Wycinamy przekwitłe kwiatostany oraz w , . należą one do odmiany szlachetnej a do podkładki wykorzystanej przy szczepieniu. Zestawienie terminów ciecia poszczególnych gatunków W poniższej tabelce . Przeczytaj więcej.
Krzewy liściaste do ogrodu
. Lilak pospolity- dekoracyjne barwne kwiaty zebrane w duże wiechy. Róże – królewskie piękno niezwykle zróżnicowane. Ketmia syryjska- , . nabyć odmiany i gatunki o kwiatach białych a nawet żółtych. Kalina – liczne gatunki o dekoracyjnych kwiatach. Szczególnie ciekawie prezentuje się odmiana . Przeczytaj więcej.
Krzewy ogrodowe
. lilaku Meyera złotokapie różanecznikach azaliach laurowiśni wschodniej. Na suchych stanowiskach o piaszczystym podłożu odnajdą się berberysy dereń jadalny oliwnik , . w odmianach nada barwnych akcentów jak również sprawi że luźny żywopłot z niej uformowany będzie bardzo wyjątkowy. Warto wymienić również inne gatunki tj.: . Przeczytaj więcej.
Krzewy ozdobne – przegląd gatunków
. lilaki bez czarny Eva oraz kolkwicja chińska. Krzewy ozdobne dekoracyjne latem W okresie letnim nie brakuje kwitnących krzewów a do najpiękniejszych zaliczymy , . gatunki odmiany oraz wymagania konkretnych roślin. Poznanie biologii roślin pozwala na trafniejszy dobór i uzyskanie lepszych efektów. Wybrane kryteria doboru . Przeczytaj więcej.
Kwiaty cięte
. Lilaki – w wazonie wyglądają pięknie i mają wspaniały zapach ale te najbardziej dekoracyjne o dubeltowych kwiatach po ścięciu więdną znacznie szybciej niż odmiany o , . odmiany pachną bardzo intensywnie inne prawie wcale). Należy je ścinać kiedy dolny pąk na pędzie jest już wybarwiony. Lilie posiadają duże pylniki z mnóstwem pyłku przez . Przeczytaj więcej.
Kwitnące bzy czyli kwiaty lilaków w naszym ogrodzie
. są odmiany o kwiatach fioletowych. W uprawie znanych jest kilkaset odmian tej rośliny. Odmiany różnią się miedzy sobą wielkością oraz kolorem kwiatów. Najbardziej . Przeczytaj więcej.
Lilak pospolity (bez zwyczajny, bez pospolity) – Syringa vulgaris)
. o lilakach którym nie brakuje dekoracyjności a wiele z nich dodatkowo przepięknie pachnie. Jednym z najbardziej lubianych gatunków rodzaju jest dobrze wszystkim , . licznych odmian tak więc możliwości w doborze roślin są znaczące. Lilaki zaliczane są do rodziny oliwkowatych Oleaceae charakteryzują się sezonowymi liśćmi kwiatami zebranymi w boczne . Przeczytaj więcej.
Motyle w ogrodzie – popularne kwiaty wabiące motyle
. są wiosenne lilaki i wiciokrzewy róże a także krzewy malin i jeżyn. Z grupy bylin na uwagę zasługują takie kwiaty jak jesienne astry chabry jeżówki purpurowe lebiodki , . odmiany przyciągające swoim nektarem dziesiątki motyli to kolorowe cynie laki onętki zwane kosmosami maciejki smagliczki i żeniszki. W naszym kraju występuje ponad 3000 . Przeczytaj więcej.