Co zrobić, by borówka amerykańska miała dużo słodkich i smacznych owoców

Borówka jest ceniona nie tylko za smak oraz swoje wartości odżywcze i korzystne dla zdrowia. Owoce są bowiem niezwykle bogate w kwasy i sole mineralne, witaminy (A, C i E), antyoksydanty, błonnik i wiele innych cennych substancji prozdrowotnych. Systematyczne spożywanie borówek wzmacnia odporność, zmniejsza ryzyko raka i opóźnia procesy starzenia. Poprawia pamięć i refleks, oddziałuje pozytywnie na krążenie i reguluje poziom złego cholesterolu. To owoce XXI wieku i prawdziwe superfoods!

Borówka amerykańska – uprawa, sadzenie, pielęgnacja [WIDEO]

Owoce borówki amerykańskiej, wyglądające niczym mocno przerośnięte czarne jagody, nie są w naszych sklepach rzadkością. Zamiast jednak płacić za nie dosyć wysoką cenę, można w ogrodzie posadzić kilka krzewów i cieszyć się własnymi zbiorami.

Borówka wysoka (Vaccinium corymbosum L.), bardziej znana jako borówka amerykańska, jest bliską krewną naszych krajowych borówek: czarnej, brusznicy i bagiennej. Jej owoce są nie tylko smaczne, ale zawierają też liczne witaminy i polifenole. Te ostatnie wykazują silne działanie przeciwutleniające, zapobiegające chorobom układu krążenia, a także przeciwzapalne i przeciwnowotworowe.

Wybór stanowiska dla borówki amerykańskiej

Aby krzewy jagodowe obficie owocowały i czuły się komfortowo na działce, trzeba przede wszystkim zatroszczyć się o miejsce do ich posadzenia. Chociaż w swojej ojczyźnie na wschodzie Kanady i Stanów Zjednoczonych, borówka amerykańska rośnie w lasach na miejscach podmokłych, to udomowiona i wyselekcjonowana nie lubi gleby z zastojem wody. Dlatego, jeśli na działce występuje takie zjawisko, trzeba najpierw wykonać drenaż. Na glebach gliniastych, gdzie wody gruntowe są bardzo płytko, lepiej jest posadzić borówkę na lekkim wzniesieniu.

Aby krzewy jagodowe obficie owocowały i czuły się komfortowo na działce, trzeba przede wszystkim zatroszczyć się o miejsce do ich posadzenia.

Miejsce powinno być osłonięte od wiatru, ale odkryte dla słonecznego światła. Im więcej promieni słońca dostaną jagody, tym będą słodsze i smaczniejsze, a krzewy zdrowsze.

Owoce borówki amerykańskiej zawierają wiele witamin

Odpowiednia gleba dla borówki amerykańskiej

Borówka amerykańska preferuje glebę przepuszczalną, kwaśną, pulchną, torfiasto-piaszczystą. Ogrodnik-amator, który zignoruje upodobania tej rośliny i posadzi ją w ciężkiej, gliniastej glebie, nie powinien być zdziwiony, kiedy borówka będzie słabo rosła i owocowała. Najważniejszą rzeczą dla borówki amerykańskiej jest duża kwasowość podłoża. Wartość pH powinna mieścić się w przedziale 3,8 – 5. O przydatności gleby dla uprawy borówki można wnioskować na podstawie roślin wskaźnikowych, takich jak skrzyp, szczaw, czy mięta. Nawet przy pH około 6, borówka rośnie wolno, nie mówiąc o odczynie obojętnym albo wręcz zasadowym.

Ogrodnik-amator, który zignoruje upodobania tej rośliny i posadzi ją w ciężkiej, gliniastej glebie, nie powinien być zdziwiony, kiedy borówka będzie słabo rosła i owocowała.

Jeśli gleba w ogrodzie nie jest kwaśna, każdy dołek do sadzenia trzeba odpowiednio przygotować. Część wybranej ziemi należy zastąpić torfem, korą, trocinami, a jeszcze lepiej ściółką sosnowo-świerkową z pobliskiego lasu. Dobre wyniki daje uprawa borówki w substracie ze zmurszałych trocin. Warstwą kory albo trocin korzystnie jest też okryć glebę po posadzeniu roślin. Dłużej będzie utrzymana wilgotność, a chwasty stracą możliwość wzrostu.

Sadzenie krzewów borówki amerykańskiej wykonuje się wiosną

Jak powinno się sadzić borówkę amerykańską?

Sadzenie krzewów wykonuje się wiosną przed rozwojem pąków. Najbardziej odpowiednie są dwuletnie sadzonki w pojemnikach. Sadzonki z odkrytym systemem korzeniowym przyjmują się bardzo trudno. Tajemnica kryje się w niezwykłej współpracy roślin z rodziny wrzosowatych (Ericaceae), między innymi borówek, z grzybami. Ta symbioza nosi nazwę mikoryzy erikoidalnej. Powstała ponad 140 mln lat temu i polega w skrócie na tym, że strzępki grzyba wymieniają z rośliną składniki odżywcze pobrane przez siebie z gleby na węglowodany powstałe w wyniku fotosyntezy. Nawiasem mówiąc, mikoryza – chociaż niewidzialna – jest tak powszechnym i ważnym zjawiskiem, że bez grzybów nie byłoby lasu.

Sadzenie krzewów wykonuje się wiosną przed rozwojem pąków. Najbardziej odpowiednie są dwuletnie sadzonki w pojemnikach.

Jamkę do posadzenia krzewu borówki należy wykopać o średnicy ok. 1 m i głębokości 40-50 cm. Odległość między sadzonkami powinna wynosić 1,3-1,5 m, aby borówka mogła się swobodnie rozrastać. Istnieje zasada, że im później dojrzewające są odmiany borówki, tym odległości miedzy krzewami powinny być większe. Sadzonki wczesnych odmian można sadzić w odstępach metrowych.

Po umieszczeniu sadzonki w przygotowanym dołku, wypełnia się go ziemią pozostawiając 5-8 cm do krawędzi. Tę pustą przestrzeń wypełnia się ściółką – świeżymi trocinami drzew iglastych.

Takie ściółkowanie ma kilka zalet:

zatrzymuje wilgoć w glebie;
chroni roślinę od wahań temperatury nocą i dniem;
sprzyja rozwojowi pędów;
chroni roślinę przed chorobami grzybowymi korzeni;
rozkładająca się ściółka stanowi dodatkowy nawóz dla borówki.

Więcej o ściółkowaniu gleby w ogrodzie piszemy tutaj. Jeśli uprawiana borówka amerykańska słabo rośnie i owocuje, oznacza to, że gdzieś został popełniony jakiś istotny błąd. Do najczęściej spotykanych błędów należą:

Wiedząc, że borówka amerykańska rośnie w terenie podmokłym, ogrodnik-amator starał się stworzyć jej podobne warunki: cień i wilgoć. Roślina może przeżyje, ale owoców na niej raczej nie będzie.
Nie sprawdzono kwasowości gleby – powinna wynosić ok. 4-5 jednostek pH.
Krzewy posadzono bezpośrednio w torfie. Torf silnie przemarza zimą, a wiosną późno taje. Wzrost pędów zostaje zahamowany.
Na gliniastym podłożu nie zastosowano drenażu. System korzeniowy krzewów nie ma dostatecznej ilości powietrza, za to ma nadmiar wilgoci. Stopniowo obumiera, prowadząc do śmierci całej rośliny.

Borówka amerykańska – w jej uprawie ważne jest stanowisko

Pielęgnacja borówki amerykańskiej – zasady

Pielęgnację borówki amerykańskiej można podzielić na trzy ważne etapy: nawożenie, podlewanie, przycinanie. Aby dać dobre zbiory jagód z każdego krzewu, borówka potrzebuje odpowiedniego odżywiania. Potrzebne są jej tylko nawozy mineralne. Żaden kompost, obornik i inne nawozy organiczne. Tylko azot, fosfor, magnez i potas. Przy czym dawkę azotu dzieli się na trzy raty: 40% – kiedy rozwijają się pąki, 35% – w maju i 25% – na początku czerwca.

Aby dać dobre zbiory jagód z każdego krzewu, borówka potrzebuje odpowiedniego odżywiania. Potrzebne są jej tylko nawozy mineralne. Żaden kompost, obornik i inne nawozy organiczne.

Polewanie borówki amerykańskiej zaleca się z użyciem zakwaszonej wody: 1 łyżeczka kwasu cytrynowego na wiadro wody, albo ocet rozcieńczony do 0,2%. Jeśli pod krzewy zostały podane trociny, to zakwaszanie wody można sobie darować. Borówka lubi wilgoć, zwłaszcza w sierpniu, w okresie dojrzewania owoców. Nie należy jednak z ilością wody przesadzać, aby nie doprowadzić do gnicia korzeni.

Przycinanie borówki wysokiej wykonuje się wczesną wiosną albo jesienią, kiedy opadną liście. Cięcie odmładzające wykonuje się na krzewach 6-7 letnich. Pozostawia się nie mniej, niż 5 rocznych pędów. Jeśli krzew mocno się rozrósł, trzeba go nieco prześwietlić. W okresie sezonu wegetacyjnego należy usuwać pędy chore, uszkodzone albo obumarłe.

Aby dać dobre zbiory jagód z każdego krzewu, borówka potrzebuje odpowiedniego odżywiania

Rozmnażanie borówki amerykańskiej – cztery sposoby

Owoce borówki amerykańskiej nie należą do najtańszych, dlatego choćby z tego powodu warto mając jeden krzew, wyhodować z niego kilka nowych. Rozmnażanie borówki nie należy do najłatwiejszych, ale warto podjąć ten wysiłek. W naturalnych warunkach młode rośliny wyrastają z nasion, jednak rozmnażanie generatywne nie zapewnia dziedziczenia cech rośliny macierzystej będącej kultywarem.

1. Rozmnażanie przez sadzonki zdrewniałe

Najczęściej stosowaną metodą jest ukorzenianie sadzonek ze zdrewniałych pędów. Trzeba tutaj nadmienić, że nie wszystkie odmiany ukorzeniają się równie dobrze. Niektóre mają udatność 60-80%, a niektóre praktycznie zerową.

Sadzonki ścina się z krzewów późną jesienią, po pierwszych przymrozkach i przechowuje w niskiej temperaturze (w lodówce) – od 0°C do +5°C. Można też naciąć sadzonek pod koniec zimy, przed rozwojem roślin, i tak samo je przechować. Lepiej ukorzeniają się odcinki pędów o długości ok. 25 cm, niż krótkie – 8-10 cm. Należy usunąć z nich pąki kwiatowe (są większe od liściowych i okrągłe). Sadzonki sadzi się w inspektach do podłoża w postaci torfu albo mieszanki torfu z piaskiem. Zaleca się osłaniać inspekty tak, aby docierało 50-70% dziennego światła. Po 4-5 tygodniach sadzonki ukorzeniają się i zaczynają rosnąć.

2. Rozmnażanie przez sadzonki zielne

Jeszcze lepsze wyniki dają sadzonki zielne. Wykorzystuje się młode, słabo zdrewniałe pędy. W połowie czerwca/lipca pobiera się odcinki z 2-3 węzłami. Podłoże musi być wilgotne i o odpowiedniej dla borówki kwasowości.

3. Rozmnażanie przez odkłady

Długie pędy przygina się w marcu do ziemi i umieszcza w przygotowanym rowku. Pęd mocuje się dodatkowo do ziemi. Miejsce odkładu utrzymuje się w wilgoci. Jesienią można ukorzeniony odkład odciąć od rośliny macierzystej i posadzić w zaplanowanym miejscu.

4. Rozmnażanie przez kopczykowanie

Ta metoda polega na niskim przycięciu krzewu borówki na wiosnę, a kiedy nowe pędy osiągną wysokość ok. 10 cm obsypuje się je do połowy wysokości luźnym podłożem. Podsypywanie powtarza się dwa-trzy razy w ciągu lata. Jesienią odsłania się pędy, które ukorzeniły się i oddziela od matecznego krzewu.

Co zrobić, by borówka amerykańska miała dużo słodkich i smacznych owoców?

Samodzielna uprawa borówki, choć wydaje się bardzo trudna, nie jest wcale skomplikowana. Znając jej podstawowe wymagania, szybko możesz doczekać się smacznych owoców. Oto kilka wskazówek, jak uprawiać borówki w ogrodzie.

Spis treści
Chcesz mieć dużo owoców borówki? To powinieneś wiedzieć!
Co zrobić żeby borówka miała duże i słodkie owoce?
Pielęgnacja – najważniejsze zabiegi
Terminy wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych
Przycinanie borówek
Sadzenie i nawożenie borówek
Kwitnienie i zapylanie borówek
Owocowanie i zbiory borówek
Jak pobudzić borówkę do owocowania? Zobacz FILM

Dlaczego warto mieć borówkę w ogrodzie?

Borówkę wysoką zaczęto uprawiać ponad 100 lat temu w Stanach Zjednoczonych, stąd popularnie określenie “amerykańska”. Roślina szybko podbiła świat i kilkadziesiąt lat temu dotarła do Polski. W naszym klimacie czuje się doskonale i z roku na rok uprawiana jest na coraz większym areale. Obecnie Polska jest drugim największym producentem borówki w Europie, a borówki na stałe wpisały się do naszego, nie tylko letniego, menu.

Borówka jest ceniona nie tylko za smak oraz swoje wartości odżywcze i korzystne dla zdrowia. Owoce są bowiem niezwykle bogate w kwasy i sole mineralne, witaminy (A, C i E), antyoksydanty, błonnik i wiele innych cennych substancji prozdrowotnych. Systematyczne spożywanie borówek wzmacnia odporność, zmniejsza ryzyko raka i opóźnia procesy starzenia. Poprawia pamięć i refleks, oddziałuje pozytywnie na krążenie i reguluje poziom złego cholesterolu. To owoce XXI wieku i prawdziwe superfoods!

Fot. Xi c o Matos/Pixabay

Charakterystyka borówki amerykańskiej

typ: roślina owocowa
pokrój: krzaczasty
wysokość: 1,5 – 2 m.
szerokość: 1 – 1,5 m.
kwiaty: pojedyncze, biało-kremowe
termin kwitnienia: maj-czerwiec
liście: zielone, jesienią czerwienieją
zimozielona: nie
owoce: jadalne, kuliste, fioletowe
termin owocowania: lipiec-sierpień-wrzesień
gleba: żyzna, próchnicza
wilgotność: umiarkowanie wilgotna
odczyn: kwaśny (pH 3,5-4,5)
stanowisko: nasłonecznione
mrozoodporność: -25 stopni (niektóre odmiany nawet -37)

Jak stworzyć idealne miejsce dla borówki?

By krzewy borówek rodziły duże i słodkie owoce muszą rosnąć w miejscu słonecznym i zacisznym. Gleba powinna być lekko wilgotna, żyzna i próchnicza o odczynie kwaśnym (pH 3,5-4,5). Te dwa parametry (t.j. światło i gleba) są kluczowe w uprawie borówki. W cieniu, na glebie suchej, o zbyt wysokim odczynie pH (powyżej 6) krzewy będą słabo rosły i nie będą owocować!

Stanowisko powinno być nasłonecznione minimum 6 godzin dziennie i być oddalone od wysokich drzew, które będą nadmiernie zacieniać krzewy i konkurować z nimi o wodę. Powinno być także osłonięte przed silnym wiatrem, który zwłaszcza wczesną wiosną może powodować przemarzanie kwiatów. Same krzewy są dość odporne na mróz. Większość odmian dobrze znosi zimy z mrozami do -25 stopni, a niektóre nawet więcej.

Krzewy doniczkowane można sadzić przez cały sezon, jednak najlepszym terminem jest jesień. Młode rośliny po posadzeniu warto zabezpieczyć przed zimnem, ocieplając ich wrażliwy jeszcze system korzeniowy. W tym celu u podstawy krzewu trzeba usypać kopczyk z kory sosnowej lub kompostu. Tak zabezpieczone krzewy powinny bezpiecznie przezimować i rozpocząć wegetację wczesną wiosną.

Pielęgnacja borówek w 4 krokach

PRZYCINAJ regularnie gałązki borówki, by zwiększyć owocowanie i stymulować krzew do tworzenia nowych pędów.

Kiedy wykonywać poszczególne zabiegi pielęgnacyjne?

Zabiegi pielęgnacyjne i miesiące na ich wykonywania (pogrubieniem zaznaczono najbardziej optymalny czas) :

W trakcie całego sezonu borówki będą wymagały od nas nawożenia, czasem ściółkowania, oraz okazjonalnego cięcia i podlewania.

Do podlewania najlepiej używać deszczówki, gdyż ma lekko kwaśny odczyn. Bardzo ważna jest gruba warstwa ściółki (kory sosnowej, kompostu lub kwaśnego torfu), która utrzymuje wilgoć w glebie i zapobiega rozwojowi chwastów.

Borówka ma dość płytki system korzeniowy, dlatego wymaga regularnego podlewania, zwłaszcza podczas majowych suszy i letnich upałów.

Jak prawidłowo przycinać krzewy borówek?

Borówki by stale i obficie owocowały wymagają cięcia szczególnie odmładzającego.
Młodym krzewom przycina się jedynie końcówki pędów, aby nabrały siły i ładnie się rozkrzewiały, a “normalne” cięcie rozpoczynamy dopiero u 4-5 letnich krzewów.
Zabieg cięcia przeprowadzamy wczesną wiosną, jeszcze przed ruszeniem wegetacji (pod koniec lutego lub na początku marca).
Krzewy owocują na pędach dwuletnich lub trzyletnich więc starsze są jej niepotrzebne i należy je usunąć.
Corocznie należy usuwać także pędy chore, słabe i martwe, by niepotrzebnie nie zacieniały korony i nie stały się źródłem chorób.

Jak sadzić i nawozić borówki?

Borówki mają małe wymagania co do gleby, ale są bardzo wybredne co do wartości pH! Muszą bezwzględnie rosnąć w podłożu o kwaśnym odczynie.

Przed sadzeniem krzewów warto sprawdzić pH gleby i jeśli odbiega od zaleceń (zwykle jest zbyt zasadowa), będzie trzeba ją zakwasić (np. siarczanem amonu lub specjalnym nawozem zakwaszającym dla borówek) lub całkowicie wymienić na gotowe podłoże. Można także wymieszać glebę z kwaśnym torfem, przekompostowaną korą sosnową i trocinami z drewna roślin iglastych. Krzewy trzeba sadzić w odległości około 1,5 m od siebie.

Kwitnienie i zapylanie

Borówka kwitnie wiosną (w drugiej połowie maja i w czerwcu), jest więc narażona na wiosenne przymrozki, które mogą niekiedy uszkodzić kwiaty, a nawet pąki i zawiązki owoców. Choć kwiaty borówek są samopylne (zapylane przez owady – najczęściej przez pszczoły), to znacznie lepsze efekty przynosi zapylenie krzyżowe pyłkiem innej rośliny. Uprawa kilku odmian (kwitnących w tym samym czasie) obok siebie zapewni lepsze zapylenie, dłuższe zbiory i większy plon.

Do uprawy jednoodmianowej polecana jest borówka ‘Bluecrop’ – najpopularniejsza odmiana, bardzo smaczna i plenna, mrozopdporna i odporna na choroby.

Owocowanie i zbiory

Wielkość i kształt jagód również zależy od odmiany i waha się od 1,5 do 2,5 cm średnicy. Owoce w gronie dojrzewają stopniowo. Zbiera się je kilkukrotnie, co 5-7 dni, zawsze tylko dojrzałe jagody, ale nie wcześniej niż 5-6 dni po wykształceniu się niebieskiej barwy! W zależności od odmiany borówki owocują przez kilka tygodni.

Odmiany borówki amerykańskiej dzielmy na:

Źródło: magazyn Budujemy Dom 7-8/2017,
tekst: Paweł Romanowski,
zdjęcia tytułowe: borislagosbarrera, ChiemSeherin / Pixabay oraz Makuba / Fotolia

Zielone Pogotowie / YouTube