Berberys Thunberga, berberys zimozielony – odmiany i uprawa berberysów

autor zdjęcia: Grzegorz Falkowski

Berberis thunbergii ‘Diabolicum’

Niski, zwarty, kulisty krzew osiągający 0,5 m wys. i szer. Liście złotożółte z czerwoną obwódką. Młode przyrosty czerwonawe na końcówkach pędów. Nie wymagający w stosunku do gleby. Polecany na stanowiska słoneczne, umiarkowanie wilgotne. Nadaje się zarówno do małych, jak i dużych ogrodów. Roślina okrywowa do większych nasadzeń w parkach lub jako element rozjaśniający wielogatunkowe kompozycje. Opracowano na podstawie ankiety Konkursu Roślin – Nowości 2008; zgłaszający: Szkółka Drzew i Krzewów Ozdobnych Joanna i Bronisław Szmit autorzy opisu tekstowego: Związek Szkółkarzy Polskich

pochodzenie	odkrywca, hodowca (selekcjoner): Odmiana wyhodowana i wprowadzona na rynek przez Pépiniere Jean-Pierre Hennebelle Francja
grupa roślin	liściaste
grupa użytkowa	liściaste krzewy
forma	krzew
siła wzrostu	roślina wolnorosnąca
pokrój	kulisty
docelowa wysokość	od 0,2 m do 0,5 m
barwa liści (igieł)	wielobarwne, pstre lub obrzeżone żółte, złociste
zimozieloność liści (igieł)	liście opadające na zimę
barwa kwiatów	żółte
pora kwitnienia	czerwiec
nasłonecznienie	stanowisko słoneczne
wilgotność	podłoże umiarkowanie wilgotne
ph podłoża	roślina tolerancyjna
rodzaj gleby	roślina tolerancyjna
walory	ozdobne pędy ozdobne z liści/igieł
zastosowanie	ogrody przydomowe parki roślina okrywowa w grupach
strefa	5a

STREFA	Temp. minimalne
5a	-26°C / -23°C
6a	-23°C / -21°C
6b	-20

• BÓR Szkółka Drzew i Krzewów Ozdobnych
• CYRZAN Szkółki Drzew i Krzewów Ozdobnych
• DUET s.j., Konopka, Pełka
• HAJDROWSKI Bogdan Szkółka Krzewów Ozdobnych i Róż
• KAŁUZIŃSKA Wiesława Szkółka Drzew i Krzewów Ozdobnych „Dendrofarma”
• KUROWSCY Szkółki
• PIASECZNA Karolina Gospodarstwo Szkółkarskie
• SKIBICCY Gospodarstwo Sadowniczo Szkółkarskie
• SZMIT Szkółka
• WAWRUCH Ryszard, Pelc Krzysztof Szkółka Roślin Owocowych i Ozdobnych w Pojemnikach „Józefina”
• WAŻYŃSCY Szkółki Roślin Ozdobnych
• WILKIEL Gospodarstwo Szkółkarskie Jurgielewicz-Wilkiel

Poznaj również

Pinus mugo ‘Mops Midget’

sosna kosodrzewina ‘Mops Midget’

Karłowa odmiana kosodrzewiny o gęstym, płaskokulistym pokroju. Wzrost powolny. Roczny przyrost ok. 5 cm. 10 letnie rośliny osiągają 0,4 m wysokości i 0,7 m szerokości. Pędy gęsto ułożone, sztywne, wyprostowane. Igły podwójne, ciemnozielone, proste, długości 2,5 cm, gęste, osadzone promieniście. Roczne przyrosty tworzą gęsto przylegające do siebie rozetki igieł z pączkiem po środku. Roślina w pełni mrozoodporna, światłolubna i niewymagająca w stosunku do gleby. Do wykorzystania w ogrodach skalnych i na wrzosowiskach. Dobrze prezentuje się w zestawieniach z innymi miniaturowymi iglakami na rabatach i w pojemnikach, także zaszczepiona w formie piennej.

Dostępne u producenta

Hydrangea paniculata ‘Mustila’

hortensja bukietowa ‘Mustila’

Rzadko spotykana odmiana hortensji bukietowej pochodząca z Finlandii. Krzew tworzy wyprostowane, skierowane ukośnie do góry pędy zwieńczone wiechowatymi kwiatostanami. Roślina dorasta do 1,5 m wysokości. Kwiatostany są zbudowane z niepozornych kwiatów płodnych oraz ozdobnych, czteropłatkowych kwiatów płonnych, przyjmują kształt owalnej lub stożkowatej wiechy, ale ich budowa nie jest tak regularna, jak w przypadku innych odmian. Okres kwitnienia rozpoczyna się w drugiej połowie lipca i trwa do września. Krzew w tym okresie jest bardzo dekoracyjny. Hortensja ta najlepiej rośnie na glebach żyznych, próchnicznych lub gliniastych, lekko kwaśnych, umiarkowanie wilgotnych, szczególnie w okresie kwitnienia. Stanowisko słoneczne lub półcieniste. Rośliny świetnie prezentują się sadzone pojedynczo lub w większych grupach po kilka, kilkanaście sztuk. Odmiana całkowicie odporna na mróz, może być sadzona w całym kraju bez ryzyka przemarznięcia. Odmiana o charakterze kolekcjonerskim.

Dostępne u producenta

Picea sitchensis ‘Nana’

świerk sitkajski ‘Nana’

Pod tą nazwą w XIX wieku była opisywana odmiana, która nie rozmnażana, prawdopodobnie zanikła. Współcześnie pojawiła się pod nieprawidłową nazwą, karłowa odmiana pochodząca z Holandii, o kulistym pokroju i interesującym srebrzystozielonym zabarwieniu. Wzrost powolny, po 10 latach osiąga ok. 0,5 m średnicy. Igły nastroszone, kłujące, z wierzchu ciemnozielone, od spodu szarosrebrzyste, co daje wrażenie dwukolorowości. Wymaga wysokiej wilgotności powietrza oraz zacisznego miejsca w ogrodzie. Ładnie wygląda w szczepiony w formie piennej. Kolekcjonerska roślina, idealna do ogrodów skalnych. Podobne odmiany to Picea sitchensis Silberzwerg i Picea sitchensis Papoose.

Dostępne u producenta

Syringa microphylla ‘Superba’

lilak drobnolistny ‘Superba’

Niewielki krzew o gęstych, cienkich pędach, osiągający wys. i szer. 1,5 m. Liście małe, owalne. Kwiaty w pąku różowoczerwone, rozwinięte lilioworóżowe, pachnące, zebrane w wiechy. Kwitnie obficie w V, ale pojedyncze kwiaty pojawiają się aż do X. Wskazane gleby żyzne, umiarkowanie wilgotne, lekko alkaliczne do lekko kwaśnych, stanowiska słoneczne i ciepłe. Znosi okresy suszy i upałów, jest odporny na warunki miejskie. Polecany do małych ogrodów.

Dostępne u producenta

autor zdjęcia: Grzegorz Falkowski

autor zdjęcia: Grzegorz Falkowski

Berberys Thunberga, berberys zimozielony – odmiany i uprawa berberysów

Berberys to krzew o ozdobnych liściach, niezbyt wymagający, nadaje się do bardzo różnorodnych zastosowań. W ogrodach najchętniej sadzony jest berberys Thunberga i jego liczne odmiany. To krzew zrzucający liście na zimę ale wśród berberysów można też znaleźć berberys zimozielony. Oto najciekawsze gatunki i odmiany berberysów. Wybierz berberys do Twojego ogrodu i przekonaj się jak łatwa jest uprawa berberysów.

Berberys Thunberga ‘Atropurpurea’

Berberys – uprawa i zastosowanie

Znanych jest ponad 450 gatunków berberysów oraz liczne ogrodowe odmiany berberysów. Mogą one znacznie różnić się rozmiarami – od karłowych, nieprzekraczających 0,5 m wysokości, po duże krzewy dorastające do 3 m. Wykorzystywane są do tworzenia żywopłotów, kompozycji rabatowych, na skalniaki, jako tło dla innych roślin, a niektóre świetnie prezentują się jako solitery.

Liście berberysów są na ogół małe, o dł. 1-4 cm, zielone lub wielobarwne, zazwyczaj bardzo dekoracyjne. U odmian zrzucających liście na zimę wspaniale przebarwiają się jesienią. Pędy są mocne, pokryte cierniami. Wiosną dodatkową ozdobę berberysów stanowią drobne kwiaty, żółte w różnych odcieniach, pojedyncze bądź zebrane w grona zwisające na szypułkach na dolnej stronie pędów. Krzewy te wytwarzają też owoce w postaci podłużnych (rzadziej okrągłych) jagód, czerwonych, granatowoczarnych lub czarnych, z woskowym nalotem, pozostających na roślinach zazwyczaj aż do zimy.

O szerokich możliwościach zastosowania berberysów, poza ich walorami ozdobnymi, zadecydowały niewielkie wymagania co do warunków uprawy berberysów. Preferują one stanowiska słoneczne i lekkie gleby, radząc sobie przy tym doskonale na glebach nieurodzajnych, znoszą suszę, zanieczyszczenia powietrza i nie przeszkadza im konkurencja korzeni dużych drzew. Gatunki sezonowe są też w pełni mrozoodporne, natomiast te zimozielone, można uprawiać tylko w cieplejszych rejonach kraju.

Przycinanie berberysów. Jak i kiedy przycinać berberysy?
Wśród berberysów wyróżniamy gatunki zrzucające liście na zimę oraz formy wiecznie zielone. Czy przycinanie berberysów z tych dwóch grub czymś się różni? Dowiedz się jak przycinać berberysy w Twoim ogrodzie, wybierz najlepszy termin kiedy przycinać berberysy oraz poznaj wszelkie sekrety przycinania berberysów, które zapewnią zdrowy wzrost tych krzewów. Więcej.

W Polsce dziko występuje tylko jeden gatunek – berberys pospolity (Berberis vulgaris). Jest to krzew dorastający do 3 m wysokości, z kanciastymi, ciernistymi pędami i delikatnie ząbkowanymi liśćmi. Kwitnie od maja do czerwca. Niegdyś występował bardzo popularnie, jednak gdy odkryto że jest pośrednim żywicielem rdzy źdźbłowej, groźnej choroby zbóż, jego populacja została znacznie ograniczona, zaniechano też produkcji z przeznaczeniem do ogrodów.

Berberys Thunberga ‘Coronita’

Berberys Thunberga i jego odmiany

Obecnie w ogrodnictwie prym wiedzie niezawodny berberys Thunberga (Berberis thunbergii), dostępny w wielu atrakcyjnych odmianach ogrodowych. Jest to gęsty kulisty krzew, o drobnych łopatkowatych liściach, w pełni mrozoodporny, dobrze znosi cięcie, rzadko atakują go choroby czy szkodniki. Doskonale nadaje się na żywopłoty, które są nie tylko gęste i efektowne, ale i bardzo trudne do sforsowania z powodu cierni. Do założenia żywopłotu z berberysu Thunberga zachęca też dostępność stosunkowo tanich sadzonek z odkrytym korzeniem, które można sadzić późną jesienią lub wczesną wiosną.

Warte uwagi ogrodowe odmiany berberysów tego gatunku to berberys Thunberga ‘Atropurpurea’ o pięknej, purpurowej barwie liści, kopulastym pokroju i wzroście do 2 m wysokości oraz ‘Atropurpurea Nana’ o dodatkowo ograniczonym wzroście do 0,6 m wysokości. Te dwie odmiany są najbardziej znane jako berberys czerwony ale berberys Thunberga ma dużo więcej ciekawych odmian o czerwonych liściach. Warto też zwrócić uwagę na odmiany o żółtych liściach, takie jak ‘Aurea’ (wys. do 1,2 m) oraz miniaturowa ‘Bogozam’ (wys. do 0,4 m). Wybierające odmiany berberysów o żółtym ulistnieniu pamiętajmy aby sadzić je na stanowiskach półcienistych, gdyż pełne słońce może wywołać poparzenia na ich jasnych listkach.

Berberys Thunberga ‘Kórnik’

Istnieją też odmiany berberysu Thunberga o liściach wielobarwnych, jak np. ‘Golden Ring’ o liściach czerwonych z cienką , żółtą obwódką, czy ‘Kelleris’ i ‘Kórnik’ o liściach biało pstrych. Bardzo atrakcyjne liście – czerwone, nakrapiane białymi, różowymi i szarymi plamkami, posiada odmiana ‘Harlequin’. Niska odmiana ‘Green Carpet’, dorastająca do 0,8 m wysokości i ponad dwukrotnie tyle szerokości, o pędach ułożonych horyzontalnie, jest świetną rośliną okrywową. Z kolei odmiana ‘Kobold’ tworzy niewielkie, do 0,5 m wysokości, gęste kule. Cenione są też odmiany o pokroju kolumnowym, takie jak zielonolistna ‘Erecta’ i purpurowa ‘Red Pillar’, będące wymarzonymi roślinami żywopłotowymi.

Wszystkie w/w odmiany berberysu Thunberga to rośliny o liściach sezonowych, w pełni mrozoodporne.

Zimozielony berberys Julianny

Berberys zimozielony – gatunki i odmiany

W naszym klimacie ale tylko w cieplejszych rejonach kraju można też pokusić się o uprawę berberysów zimozielonych, pamiętając jednak że każdy berberys zimozielony wymaga ciepłego, osłoniętego, raczej półcienistego stanowiska. Z tej grupy szczególnie ciekawie prezentuje się, pochodzący z Chin, berberys Julianny (Berberis julianae) o wąskich, skórzastych liściach, początkowo miedzianych, później ciemnozielonych, a także pochodzący z Chile berberys bukszpanolistny (Berberis buxifolia), o pokroju kulistym, jednak dość trudny do zdobycia. Berberys bukszpanolistny posiada też karłową odmianę ‘Nana’, osiągającą zaledwie 0,5 m wysokości.

Pewnym kompromisem może być uprawa nieco bardziej mrozoodpornych odmian półzimozielonego mieszańca, jakim jest berberys pośredni (Berberis x media). Odmiana ‘Parkjuweel’ posiada ciemnozielone, błyszczące liście, natomiast odmiana ‘Red Jewell’ posiada liście purpurowoczerwone. Obie dorastają do 1,5 m wysokości.

Berberys ‘Prof. Sękowski’ – polska odmiana

Pisząc o berberysach nie sposób nie wspomnieć o polskim epizodzie związanym z odkryciem nowej odmiany. W Poznaniu pod koniec lat 90-tych prof. Bolesław Sękowski odnalazł ciekawą odmianę o liściach sezonowych, wiosną czerwonawych, a latem ciemnozielonych z wyraźną kremową obwódką. Po śmierci Profesora jego córka mgr Jadwiga Sękowska prowadziła dalsze obserwacje i badania, których ostatecznym wynikiem było zgłoszenie w 2004 roku odmiany berberys ‘Profesor Sękowski’ do ochrony wyłącznego prawa. Od tamtego czasu prawnym właścicielem tej odmiany jest Akademia Rolnicza w Poznaniu.

Rośliny na żywopłot liściasty – buk, grab, ligustr czy berberys
Rośliny na żywopłot liściasty to najczęściej takie, które są mało wymagające, szybko rosną i dobrze znoszą cięcie. Dzięki temu mocno się rozkrzewiają, tworząc ozdobną i gęstą barierę. Ważna jest też dostępność i niska cena sadzonek. Najczęściej sadzone rośliny na żywopłot liściasty to buk, grab, ligustr, berberys, a także bukszpan. Jakie są ich wady i zalety, która z nich jest najlepsza na żywopłot? Więcej.

Jak sadzić drzewa i krzewy z odkrytym korzeniem?
Podstawową zaletą roślin z odkrytym korzeniem jest ich znacznie niższa cena w stosunku do roślin sprzedawanych w pojemnikach. Jeżeli chcemy podsadzić więcej roślin, np. założyć żywopłot, zaoszczędzić można naprawdę sporo. Sadzonki takie jednak nieco trudniej się przyjmują i wymagają odpowiedniego postępowania w czasie sadzenia. Oto na co zwrócić uwagę podczas sadzenia takich roślin. Więcej.

Ligustr pospolity – sadzenie na żywopłot, odmiany, cena sadzonki
Ligustr pospolity jest odpornym krzewem, który może rosnąć zarówno w cieniu jak i pełnym słońcu. Niewysokie wymagania co do warunków uprawy oraz niska cena ligustru spowodowały, że jest to niezwykle popularny krzew, doskonały na liściasty żywopłot. Zobacz jak wygląda sadzenie ligustru, jakie odmiany ligustru warto wybrać na żywopłot oraz jaka jest cena sadzonki ligustru. Więcej.

Opracowano na podstawie: Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader’s Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 80-81; P. Banaszczak, Berberysowe akcenty, Działkowiec, Nr 8/2009, s. 40-41; A. Marosz, Berberysy – cz. 1, Szkółkarstwo, Nr 4/2004; M. Podymiak, Berberys ‘Profesor Sękowski’, Szkółkarstwo, Nr 5/2005.